Biografische aanteekeningen uit de jeugd

Catalogus zijner werken.

Dr A Rutgers van der LoeffAbraham Rutgers van der Loeff (1808-1885)
Schrijver van het dagboek, en stamvader van de familie Rutgers van der Loeff.

Geboren: maandag 2 mei 1808 te Spaarndam, Noord-Holland
Overleden: maandag 13 juli 1885 te Leiden, Zuid-Holland
Beroep: Nederlands Hervormd predikant te Slochteren (vanaf 1832), Nederlands Hervormd predikant te Noordbroek (vanaf 1836), Nederlands Hervormd predikant te Zutphen (vanaf 1844), Nederlands Hervormd predikant te Leiden (vanaf 1847 tot 1872), Met emeritaat (1872)
Ouders: Abraham Schim van der Loeff (1778-1839), Johanna Dorothea Rutgers (1779-1859)
Echtgenote: Romelia van der Tuuk (gehuwd 2 februari 1835)
Kinderen: Abraham (1835-1835), Suzanna Maria (1837-1917), Abraham (1839-1886), Michael (1840-1899), Pieter Arnoud (1842-1889), Ellegonde Durande (1844-1846), Theodoor (1846-1917), Markus (1847-1897), Manta (1848-1889), Jan Bertram (1849-1923), Ellegonda Duranda (1850-1935), Wijnand (1851-1921), Romelia (1854-1934), Johannes (1855-1889)

Omslagfoto

Opmerkingen bij het uittikken van de Biografische aanteekeningen uit de jeugd van Dr A Rutgers van der Loeff;
Het schrift heet Biografische Aphorismen van A Rutgers van der Loeff en zit in een harde kaft met touwtjes. De bladzijdes zijn genummerd t/m blz 53 met 2 blz 45.
Zonet vond ik achterin de harde kaft 3 volgeschreven blaadjes uit een oud kasboekje van Abraham Rutgers van der Loeff, zo te zien een kort overzicht voor de biografische aanteekeningen.
Ik heb de oude spelling gewoon overgetikt. Veel woorden met dubbel oo en ee en sch woorden voor de s klank. Woorden met hoofdletters en onderstrepingen heb ik ook zo overgenomen.
Abraham eindigt vaak de bladzij met een woord die hij herhaalt op de volgende bladzijde, maar niet altijd.

AbrahamAbraham Rutgers van der Loeff (1808-1885)
Schrijver van het dagboek, en stamvader van de familie Rutgers van der Loeff.
Geboren: maandag 2 mei 1808 te Spaarndam, Noord-Holland
Overleden: maandag 13 juli 1885 te Leiden, Zuid-Holland
Beroep: Nederlands Hervormd predikant te Slochteren (vanaf 1832), Nederlands Hervormd predikant te Noordbroek (vanaf 1836), Nederlands Hervormd predikant te Zutphen (vanaf 1844), Nederlands Hervormd predikant te Leiden (vanaf 1847 tot 1872), Met emeritaat (1872)
Ouders: Abraham Schim van der Loeff (1778-1839), Johanna Dorothea Rutgers (1779-1859)
Echtgenote: Romelia van der Tuuk (gehuwd 2 februari 1835)
Kinderen: Abraham (1835-1835), Suzanna Maria (1837-1917), Abraham (1839-1886), Michael (1840-1899), Pieter Arnoud (1842-1889), Ellegonde Durande (1844-1846), Theodoor (1846-1917), Markus (1847-1897), Manta (1848-1889), Jan Bertram (1849-1923), Ellegonda Duranda (1850-1935), Wijnand (1851-1921), Romelia (1854-1934), Johannes (1855-1889)
begint met het verzoek van zijn zoon WijnandWijnand Rutgers van der Loeff (1851-1921)
Een zoon van Abraham.
Geboren: maandag 27 oktober 1851 te Leiden, Zuid-Holland
Overleden: dinsdag 18 oktober 1921 te Zandvoort, Noord-Holland
Beroep: Medicinae Doctor
Ouders: Abraham Rutgers van der Loeff (1808-1885), Romelia van der Tuuk (1813-1886)
op het gouden bruiloftsfeest van Abraham en RomeliaRomelia van der Tuuk (1813-1886)
Echtgenote van Abraham I.
Abraham noemt haar Romelia, maar later in zijn leven ook "Moeder" of zelfs "mijn Wijfje".
Geboren: dinsdag 13 april 1813 te Veendam, Groningen
Overleden: zondag 11 april 1886 te Leiden, Zuid-Holland
Ouders: Michael van der Tuuk (1781-1842), Ellegonda Durandina Dijck (1783-1851)
Echtgenoot: Abraham Rutgers van der Loeff (gehuwd 2 februari 1835)
Kinderen: Abraham (1835-1835), Suzanna Maria (1837-1917), Abraham (1839-1886), Michael (1840-1899), Pieter Arnoud (1842-1889), Ellegonde Durande (1844-1846), Theodoor (1846-1917), Markus (1847-1897), Manta (1848-1889), Jan Bertram (1849-1923), Ellegonda Duranda (1850-1935), Wijnand (1851-1921), Romelia (1854-1934), Johannes (1855-1889)
. Die wilde graag dat zijn vader ook zijn jeugd op schrift stelde ter aanvulling van zijn Dagboek begonnen vanaf 1841.
Ik denk dat Wijnand die wist dat zijn vader graag zeer pastoraal bezig was en veel deed aan onderwijs en liefdadigheid had bedacht dat dat vast verband hield met allerlei dingen die hij in zijn jeugd had meegemaakt.
Helaas is Abraham niet verder gekomen dan zijn 5e jaar, wel vooruitlopend op veel latere gebeurtenissen. Een paar maanden later is hij overleden.
Hij eindigt met de beschrijving van het uitzwaaien met de hele familie vanuit de pastorie in Hattem van zijn oudste broer naar NeuwiedNeuwied, Duitsland
Abraham verbleef vanaf 1818 drie jaar op het 'Anstalt' van de Hernhutterse Broederschap te Neuwied en kreeg daar, volgens eigen 'schrijven' (zie Biografische aanteekeningen uit mijne vroegste jeugd) een 'vrij goede ontwikkeling'.
Later is hij er tijdens zijn Duitse reizen ook nog naar teruggekeerd., waar hij zelf later ook naar toe is gegaan.

In het schrift zijn alleen de rechter bladzijdes beschreven. Af en toe staat er een * in de tekst.
Op de linker bladzij staat dan een * met uitleg of toevoeging door Wijnand erbij geschreven. De toevoeging heb ik in de tekst bij het sterretje gezet tussen haakjes.

Maart 2013
Corrie van der Loeff

Biografische Aantekeningen
uit mijnen vroegste jeugd

Biografische Aantekeningen Scan

2 Mei 1808

ben ik gebooren te Spaarndam waar mijn vaderAbraham Schim van der Loeff (1778-1839)
De vader van Abraham. Hij was al overleden toen Abraham met het dagboek begon.

Geboren: maandag 24 december 1804 te Spaarndam, Noord-Holland
Overleden: dinsdag 1 juli 1828 te Midlum, Harlingen, Friesland
Ouders: Abraham Schim van der Loeff (1778-1839), Johanna Dorothea Rutgers (1779-1859)
Echtgenoot: Johannes Folkersma (gehuwd 25 mei 1826)
Kinderen: Anna Maria (1827-1898), Abraham Theodoor (1828-1893)
1805Uitleg/note over deze tekst
Er zijn nogal wat verschillen tussen officiele datums (bijv. uit het Nederlands Patriciaat) en de datums (of leeftijden) die Abraham zelf opgeschreven heeft.
(1) Op 28 Maart 1841 schrijft Abraham in zijn dagboek dat vader Van der Tuuk hier zijn 62ste verjaardag viert. Dan zou hij in 1779 moeten zijn geboren, maar alle bronnen geven verder 1781 als zijn geboortejaar, zoals het Nederlands Patriciaat, het Kwartierstatenboek, en het "extract uit het geboorteregister van de gemeente Veendam d.d. 11 september 1835" waarin de geboorte wordt gemeld van zijn kleinzoon Abraham, en waarin hij vermeld staat als "vierenvijftig jaren" oud. De conclusie kan dan ook alleen maar zijn dat Abraham hier een verkeerde leeftijd in zijn dagboek schrijft.
(2) Zijn zuster "Suze" is geboren in 1804, en niet in 1805, zoals Abraham schrijft in zijn "Biografische Aantekeningen".
(3) Zijn moeder is geboren op 19 Februari, en niet op 17 Februari, zoals Abraham schrijft in zijn "Biografische Aphorismen" (hoofdstuk "Levenslust en stervensmoed").
(4) Zijn broef "Jakob" is geboren in 1809, en niet in 1810, zoals Abraham schrijft in zijn "Biografische Aphorismen" (hoofdstuk "Een aardige babbelaar en lastige dwingeland bleef zeer achterlijk").
De oorzaak van deze verschillen is niet duidelijk, en zou misschien eens uitgezocht moeten worden. Of zijn het simpelweg verschrijvingen?, ElisabethSara Elizabeth van der Loeff (1806-1837)
Een zuster van Abraham. Abraham noemt haar "Elisabeth".

1809

Watersnood jaar. Mijn vader beroepen en vertrokken naar Meerkerk. Ik zeer sukkelend, onder de zorg (maar tot groote last) der zusters mijner moederJohanna Dorothea Rutgers (1779-1859)
De moeder van Abraham.
Woonplaats: Groningen.

Geboren: woensdag 3 juni 1789 te Haarlem, Noord-Holland
Overleden: woensdag 28 november 1855 te Haarlem, Noord-Holland
Ouders: Abraham Rutgers (1751-1809), Suzanna Maria van Pabst (1753-1824)
, TruiJohanna Geertruida Rutgers (1791-1859)
Een van de zusters van de moeder van Abraham. Abraham noemt haar "Tante Trui" en "Tante de Leeuw".
Ze was getrouwd met Pieter de Leeuw, Abraham beschrijft haar in zijn biografische aantekeningen ook als "Mevrouw de Leeuw op Swanenburg te Halfweg"
Woonplaats: Halfweg.

Geboren: zondag 13 maart 1791 te Haarlem, Noord-Holland
Overleden: dinsdag 15 februari 1859 te Haarlem, Noord-Holland
Ouders: Abraham Rutgers (1751-1809), Suzanna Maria van Pabst (1753-1824)
Echtgenoot: Pieter de Leeuw (gehuwd 13 september 1815)
Kinderen: Johan Carel (1816-1880), Abraham Johannes (1817-1884), Suzanna Maria (1819-1870), Paulina Elisabeth (1821-1851), Adriana Catharina (1822-1897), Louize Eleonora (1825-1876)
, KamieCatharina Suzanna Maria Rutgers (1796-1876)
Een van de zusters van de moeder van Abraham. Abraham noemt haar zowel "Tante Kuenen" als "Tante Kamie" als "Tante Camie".
Ze was getrouwd met Johannes Petrus Kuenen, maar Abraham beschrijft haar in zijn biografische aantekeningen ook als "mevrouw Kolven?? te Haarlem", hoewel daar in de transcriptie ook wat twijfel over bestaat (misschien staat er gewoon "Kuenen").

1812

Mijn vader te Hattem beroepen. Ik als 4 jarig kind gestuurd voor een jaar bij Grootmoeder RutgersSuzanna Maria van Pabst (1753-1824)
Een grootmoeder van Abraham: de moeder van zijn moeder.

Geboren: dinsdag 15 mei 1753 te Venlo, Limburg
Overleden: maandag 24 mei 1824 te Haarlem, Noord-Holland
Ouders: Johann Caspar Edler von Pabst (1717-1801), Johanna Dorothea de Coutier (-1774)
Echtgenoot: Abraham Rutgers (gehuwd 17 maart 1778)
Kinderen: Johanna Dorothea (1779-1859), Paulus (1781-1802), Adriana Catharina (1784-1857), Johanna Abigail Wilhelmina (1786-1788), Louiza Eleonora (1789-1855), Johanna Geertruida (1791-1859), Johan Gaspar (1792-1855), Catharina Suzanna Maria (1796-1876)
te Haarlem. Een strenge ernstig religieuze dame, aristocratisch In handelen en vormen. Ik was iet wat bang voor haar. De tantes waren meer opgeruimd, maar schenen met den lastigen knaap meer opgescheept dan ingenomen, zodat de eerste reminiscenties mijner prille jeugd alles behalve liefelijk waren. Grootmoeder woonde dan op t Verwulft, een sombere stand. Gelukkig had ik het zicht op een koekebakkerswinkel v Wevering daartegenover. Geheel de stemming in Haarlem was in die dagen van Franschen druk somber en de straten in de stad leverden een drassig schouwspel op van puinhoop en verwaarloozing. Ik had nog niets geleerd. Mijne eerste speloefening - het woordje tot, liep zeer ongelukkig af tot ergernis der ongeduldige Tantes. Bij Matres Vos ging ik naar een soort van bewaarschool, rampzalige gedachtenis. Oom JanJohan Gaspar van Pabst Rutgers (1792-1855)
Een oom van Abraham, hij noemt hem "Oom Jan" en "Oom Rutgers".

1813

In Hattem waar ik weer bij mijn ouders kwam, schijn ik een vreeselijk lastig en ondeugend kind geweest te zijn. Bij Mr Raven (met de plak) leerde ik niet veel anders dan kwaad. Mijne vader getiërceerd en van traktementWoord voor woordenlijst
Traktement
Traktement: 1) Arbeidsloon 2) Bezoldiging 3) Wedde. verstoken, moest zich zeer behelpen. Hij had er dan ook niets tegen, mij een tijdlang af te staan aan zijn kinderlooze collega Jorissen, wiens proef van opvoeden jammerlijk schipbreuk liep op mijne jeugdige slimheid. In zijne tuin en met zijn hond maakte ik het zo bont, dat hij mij naar de kerkhof pastorie terug bracht als een sujet waar hop en mout aan verloren was. Met mijn zuster BetSara Elizabeth van der Loeff (1806-1837)
Een zuster van Abraham. Abraham noemt haar "Elisabeth".

1815

verwonderden dat er bij zijn vertrek gehuild werd.
Overigens knoopten de indrukken en herinneringen uit het Hattemsche tijdperk

1e	die mijn zijn bijgebleven zich vast aan de dagelijkse namiddag evacutie van het groote broeder en zustertal naar onze Doelentuin met een trommel boterhammen onder toezicht van een der Tantes. Daarna en corps naar bed in de blauwe kamer. En voorts
2e	een wandeling naar de Rieselen berg en Molenkaten of ook als t mijn beurt was met vader naar Zwolle (Pluggen en Beets) en naar Zalk (Muller).
3e	Het doortrekken van troepen der geallieerden, inkwartiering van een 10tal Kozakken (met paarden) die ook pleizier met mij hadden. (de ongekende blijdschap mijner ouders van de Victorie v Waterloo zal ik nooit vergeten).
4e	De roodvonk die alle Kinderen aantastte en waaraan onze meid Jans stierf. Ik was toen even bang voor de dood als voor de toenmalige Maire Bricheau en zijn dienders. Onze docter was Mesling.
5e	Visites bij een getrouwde voormalige meid (Aaltje) die ons op roggebrood met schijfjes koude aardappelen tracteerde. Onze nieuwe meid was het latere familie stuk Marietje Tas.

Kortom mijne Kinderjaren leverden weinig of niets op noch voor mijne ontwikkeling noch voor mijne latere herinnering. Ik was geloof ik een erge kwajongen, guitig, maar lastig, kreeg veel straf en veel spijkerbalsem was noodig waarmede moeder mijn wekelijkschen builen en schrammen genas. Onbewust heb ik de ervaring gehad dat Hattem voor kinderopvoeding niet deugt.

1816

Gelukkig kreeg Vader in dit jaar een beroepingWoord voor woordenlijst
Beroepen/beroeping
Beroepen/beroeping: iemand vragen de verantwoordelijkheden van voorganger van een kerkelijke gemeente op zich te nemen.
Bron: nl.wiktionary.org. naar Bolsward. Geen dieper en prettiger indruk heb ik immer ontvangen, dan van de reis naar Bolsward per schip met al de goederen over zee. (kapitein Koopman). Ook de aankomst was verrassend. Fraaie pastorie en tuin. Toen eerst (op de lagere school bij Mr Hassing) leerde ik iets.

1817

MantaManta Meijndert Schim van der Loeff (1803-1870)
De oudste broer van Abraham.
Woonplaats: 's-Hertogenbosch

1818

Ik naar NeuwiedNeuwied, Duitsland
Abraham verbleef vanaf 1818 drie jaar op het 'Anstalt' van de Hernhutterse Broederschap te Neuwied en kreeg daar, volgens eigen 'schrijven' (zie Biografische aanteekeningen uit mijne vroegste jeugd) een 'vrij goede ontwikkeling'.
Later is hij er tijdens zijn Duitse reizen ook nog naar teruggekeerd.. Van Rotterdam uit met Bram OffersAbraham Offers (1809-1894)
Abraham noemt hem "den ouden Bram Offers".
Woonplaats: Rotterdam.

Geboren: woensdag 25 oktober 1809 te Rotterdam, Zuid-Holland
Overleden: donderdag 11 januari 1894 te Rotterdam, Zuid-Holland
Beroep: Handelaar in effecten
Ouders: Adrianus Offers (1786-1852), Lydia Jacoba van der Loeff (1788-1874)
Echtgenote: Antonia Dijxhoorn (gehuwd 20 mei 1835)
Kinderen: Manta Meijndert Adrianus (1844-1917)
. Vader en Manta brachten mij. Hier in elk opzicht veel geprofiteerd en over t geheel veel genoegen gehad. In den eigenlijke zin werd ik hier ontbolsterd en vrij goed ontwikkeld. Na driejarig verblijf

1821

teruggekeerd naar Bolsward en daar ook op t Gymnasium bij Schippers met vele vrienden ( Lyklama?Transcriptie aantekening
Twijfel of onzekerheid aangegeven in transcriptie.. Ockbenius?Transcriptie aantekening
Twijfel of onzekerheid aangegeven in transcriptie. En P. TreslingTjalling Petrus Tresling (1809-1844)
Tjalling Petrus Tresling was advocaat, historicus en politicus.
Hij was een goede vriend van Abraham I en nam (net als Abraham) ook deel aan de Tiendaagse Veldtocht.
Overigens is er ook een (verre) familie-relatie tussen hem en Abraham I.
Bron: wikipedia.

Geboren: dinsdag 10 januari 1809 te Groningen, Groningen
Overleden: vrijdag 12 juli 1844 te Groningen, Groningen
Beroep: Advocaat, Lid Tweede Kamer der Staten-Generaal (vanaf 1843)
Ouders: Theunes Haakma Tresling (1769-1828), Elisabet Ruardi (1775-1847)
Echtgenote: Willemina Lourentia Stratingh (gehuwd 6 mei 1835)
(met wie ik in de vacantie naar de Sch...Transcriptie aantekening
Twijfel of onzekerheid aangegeven in transcriptie. ging). Dit waren de twee aangenaamste jaren mijner jeugd.

1823

VaderAbraham Schim van der Loeff (1778-1839)
De vader van Abraham. Hij was al overleden toen Abraham met het dagboek begon.

1825

promoveerde met de roode mantel, deed in

1826

mijn propedeutisch examen en beleefde de vreeselijke Groninger ziekteWoord voor woordenlijst
Ziekte - Groninger Ziekte
Ziekte - Groninger Ziekte: wat is dit?, waarin ons gansche huisgezin gespaard bleef.

1828

Candidaats examen

1830

Mei Doctoraal en proponents. Te midden der voorbereiding van de promotie kwam de Belgische campagneWoord voor woordenlijst
Belgische Revolutie
De Belgische Revolutie, Belgische opstand of Belgische omwenteling is de burgerlijke revolutie in 1830 tegen koning Willem I die tot de onafhankelijkheid van België heeft geleid.
Bron: zie nl.wikipedia.org. tussen beiden, die mij als rector van V a PWoord voor woordenlijst
V a P
V a P: wat is dit? verplichtte den eersten stoot te geven aan de vorming eener Studenten kompagnie.
Sedert doorgaans een Voorspoedig, druk en prettig leventje genoten in ambtelijk en huischelijk opzicht.

Maart 1885 Biografische Aphorismen
van
A Rutgers van der Loeff

Biografische Aphorismen Scan

Toen mijn ZoonWijnand Rutgers van der Loeff (1851-1921)
Een zoon van Abraham.

Geboren: maandag 27 oktober 1851 te Leiden, Zuid-Holland
Overleden: dinsdag 18 oktober 1921 te Zandvoort, Noord-Holland
Beroep: Medicinae Doctor
Ouders: Abraham Rutgers van der Loeff (1808-1885), Romelia van der Tuuk (1813-1886)
, *Uitleg/note over deze tekst
Schuingedrukt tussen haakjes een uitleg of toevoeging,
die door zoon Wijnand op de linker bladzij was bijgeschreven.(Wijnand) de Leidsche Doctor en tevens de Curator en RegistrateurUitleg/note over deze tekst
Zijn taak was het bijhouden van verschillende registers onzer familie, mij onlangs op het gouden bruiloftsfeest een MemoriaalUitleg/note over deze tekst
Dagboek waarin in chronologische volgorde lopende zaken opgetekend worden aangeboden had, inhoudende een catalogus van stukken en stukjes door mij geschreven en grootendeels in druk uitgegeven, drong hij aan op eene belooning van gelijksoortigen aard en perstte mij de belofte af eenige bijzonderheden in schrift te stellen uit mijn vroeger leven ter aanvulling van mijn dagboek gehouden van 1841- tot op den huidigen dag. In den roes der feestvreugde gaf ik hem toen mijn woord en zit daaraan vast. Maar terwijl ik de pen oppak schud ik nog altijd aarzelend het hoofd van verwondering over een geneesheer, die van een afgesleten geheugen nog zooveel inspanning durft vergen, en over mijn Zoon, die blijkens den inhoud van zijn Memoriaal getoond heeft meer van zijn Vader te weten dan deze zelf. Enfin ik moet nu wel, en zal dus trachten in den vorm van adversaria een en ander ten beste te geven. Komt daarin iets belangrijks voor, dan zal men zien dat dit meer aan tijden en omstandigheden dan wel aan den persoon moet worden toegeschreven. Meerendeels zullen het wel dingen zijn die op zich zelve weinig beteekenen, maar omdat de Vader er in betrokken was, voor de Kinderen misschien nog eenige waarde hebben.
Zo ik vrees echter, dat ik op den duur stof zal te kort komen, wil ik de zaak maar wat dieper ophalen en dus beginnen met een

Voorhistorisch tijdperk
Van zulk eene periode kan sprake zijn bij ieder mensch die in de wereld komt om zijn geboorte te verklaren en te waardeeren mach men dikwerf jaren achter uit gaan om kennis te nemen van de antecedenten van dit eene en merkwaardige lotgeval in zijn leven. Ik voor mij ben in mijne wereldbeschouwing altijd een sterk voorstander geweest der theorie van het causaal verband, ofschoon ik toch ook menigwerf in twijfel stond of sommige dingen die ik zag gebeuren op zich zelve stonden en dus als na en nevens elkander of als slechts gelijktijdig plaatsgrijpend beschouwd moeten worden zonder dat er aan eenigen samenhang of verborgen samenwerking, wetenschappelijk althans de reden zou kunnen zijn, toch ben ik doorgaans hetzij dan geloovig of lichtgeloovig of bijgeloovig aan zo iets gehecht geweest. In de menschenwereld en mikrokosmos ja in den kleinen kring van ieder menschenleven de afspiegeling te willen zien van de harmonische orde en het gansch heelal - dit was steeds mijne liefhebberij. Van daar mijne zucht om, waar het eenigszins mogelijke scheen achter de schermen te kijken, de zaken radikaal te behandelen en op 't gevaar af van alzo tot mystieke of zoogenaamd spiritistische conclusies te komen. Voor mij zelve prognosen te maken voor de toekomst zonder die aan iemand te willen opdringen. Daar zooals ik zeide, dit was mijne liefhebberij, 't behoeft niet anders gekwalificeerd te worden. Niets gunt men den medemensch liever dan dit. De moeite intusschen om stamboomen te formeeren en genealogische vraagstukken te behandelen laat ik aan anderen over. Ook laat ik oude familie overleveringen op hunner plaats. Maar van de beide geslachten die het mijne voorafgingen dien ik toch wel iets te zeggen.

Manta Meijndert (1752)

Mijn onvergetelijk Ouderenpaar treedt daarbij van zelf op den voorgrond. Voor een groot deel trouwens is hunne geschiedenis ook de mijne. Mijn Vader Abraham Schim van der LoeffAbraham Schim van der Loeff (1778-1839)
De vader van Abraham. Hij was al overleden toen Abraham met het dagboek begon.

Geboren: donderdag 13 januari 1752 te Rotterdam, Zuid-Holland
Overleden: zaterdag 20 december 1823 te Rotterdam, Zuid-Holland
Beroep: Notaris te Rotterdam, Makelaar te Rotterdam, Vendrig der burgerij (vanaf 1774 tot 1776), Regent van het Gasthuis (vanaf 1777 tot 1796)
Ouders: Meijndert van der Loeff (1720-1760), Sara van Bosvelt (1730-1814)
Echtgenotes: Elisabeth Schim (gehuwd 29 december 1776), Jacoba Martinius (gehuwd 15 mei 1785), Johanna Maria de Bergh (gehuwd 9 maart 1788), Maria Catharina van Aller (gehuwd 27 november 1805)
Kinderen: N.N. (1777-1777), Abraham Schim (1778-1839), Sara (1780-1844), Cornelia (1781-1803), N.N. (1786-1786), Lydia Jacoba (1788-1874), Manta Pieter (1791-?), Manta Pieter (1792-?)
*Uitleg/note over deze tekst
Schuingedrukt tussen haakjes een uitleg of toevoeging,
die door zoon Wijnand op de linker bladzij was bijgeschreven.(Manta MeindertUitleg/note over deze tekst
Het Nederlands Patriciaat (editie 1954) geeft zijn voornamen als "Manta Meijndert", met een "j". van der Loeff). Zijn wel gelijkende afbeelding maakte nog altijd onder al de familieportretten die in ons bezit zijn den diepsten indruk.
Mij als kind boezemde hij meer vrees dan eerbied in. In drieërlei opzicht verwierf hij zich zekere vermaardheid. Hij was een man van de dubbeltjes, van de zendelingen en van de vrouwen alles in den onberispelijke zin des woords. In den bloeitijd der O.I Compagnie was zijn kantoor een der meest geaccrediteerden. Bij de oprichting van de Nederlandsche ZendelingWoord voor woordenlijst
Zendeling
Zendeling is binnen het Nederlandstalige protestantisme de benaming voor een persoon die zijn religie beroepsmatig verkondigt aan aanhangers van een andere levensovertuiging. Binnen het protestantisme gaat het vooral om protestantse christenen die het christelijk geloof verkondigen aan niet-christenen in de niet-westerse wereld. Een christelijke zendeling wordt uitgezonden door een zendingsorganisatie, een kerkgenootschap, een onafhankelijke christelijke gemeenschap of door een vriendenkring.
Bron: nl.wikipedia.orggemeenschap getroostte hij zich velerlei opofferingen; en wat de vrouwen betreft hij was viermalen gehuwd maar helaas! binnen betrekkelijk korten tijd stond hij driemaal aan het graf eener beminde gade. De vierdeMaria Catharina van Aller (1759-1827)
De vierde echtgenote van de grootvader van Abraham: Manta Meijndert van der Loeff (1752-1823).

Geboren: woensdag 31 oktober 1759 te Rotterdam, Zuid-Holland
Overleden: donderdag 6 december 1827 te Rotterdam, Zuid-Holland
Ouders: Theodorus van Aller, Elisabeth Hartigh
Echtgenoot: Manta Meijndert van der Loeff (gehuwd 27 november 1805)
*Uitleg/note over deze tekst
Schuingedrukt tussen haakjes een uitleg of toevoeging,
die door zoon Wijnand op de linker bladzij was bijgeschreven.(geboren Van Aller), bleef de sterre van zijn ouderdom en heeft hem nog vele jaren overleefd. Bij de geheele familie der kinderen en kindskinderen uit de vorige huwelijken, was zij, zelve kinderloos, de meest geliefde. Nergens logeerde ik in mijne jeugd liever dan bij haar. Ook zag ik hoe mijn Vader haar eerde als of 't zijne eigen moederElisabeth Schim (1750-1784)
Een grootmoeder van Abraham: de moeder van zijn vader.

Geboren: woensdag 25 november 1750 te Rotterdam, Zuid-Holland
Overleden: dinsdag 3 augustus 1784 te Rotterdam, Zuid-Holland
Ouders: Abraham Schim (1714-1787), Neeltje Schim (1717-1788)
Echtgenoot: Manta Meijndert van der Loeff (gehuwd 29 december 1776)
Kinderen: N.N. (1777-1777), Abraham Schim (1778-1839), Sara (1780-1844), Cornelia (1781-1803)
was. Deze laatste had hij trouwens zelf ook ter nauwernood gekendUitleg/note over deze tekst
Hij was 6 jaar toen zijn moeder overleed.
Met bijvoeging van haar familie VanUitleg/note over deze tekst
"Van" is hier in de betekenis van "Naam" gebruikt. Het wordt nu niet meer zo gebruikt. < haar?> kreeg hij echter bij den doop de naam van Abraham Schim. Deze bijnaam is later overgegaan op mijn Oudste broederManta Meijndert Schim van der Loeff (1803-1870)
De oudste broer van Abraham.
Woonplaats: 's-Hertogenbosch

Abraham Rutgers

Ook zijne leefwijze getuigde van dier geest. Schoon nimmer buiten de perken van zedelijkheid en fatsoen deelde hij onbekrompen in de toenmalige uitspanningen der studeerende jongelingschap en was zelfs een matador in het kolven en paardrijden rijden zelfs met het vierspan - eene kwaliteit die overigens weinig overeenkwam met zijn tengere gestalte en fijn besneden gelaat. Met satisfactie en ingenomenheid sprak hij later steeds over zijn Academische tijd, hield de daaraan geknoopte vriendschap en verbintenisschen *Uitleg/note over deze tekst
Schuingedrukt tussen haakjes een uitleg of toevoeging,
die door zoon Wijnand op de linker bladzij was bijgeschreven.(van Marken - Phygers?) in hooge waarde, was overal bekend wegens zijn levendige gezellige aard maar die bij zijn teergevoelig gestel ook wel eens tot een tegenovergesteld uiterste kon overslaan. Hij was in hooge mate medelijdend en menslievend en boven de mate zou men zeggen nauwgezet in kleinigheden waardoor hij zich dikwijls velerlei bekommernis en noodeloos tobberij veroorzaakte, maar was over 't algemeen zoo gezocht zoo geacht en bemind in het dagelijksch verkeer dat ik bijkans geen tweede voorbeeld op dit gebied zou weten aan te wijzen. Vanwege het meer dan overvloedig aantal proponenten gelukte het hem na langdurig solliciteren een standplaats als predikant te veroveren en werd te Spaarnedam een visschers en schippersdorp aan het Spaarne gelegen benoemd op een uur afstand van Haarlem, waar de uitverkorene woonde met wie hij zich intusschen verloofd had. Het was de oudste dochter Dorothea JohannaJohanna Dorothea Rutgers (1779-1859)
De moeder van Abraham.
Woonplaats: Groningen.

Geboren: zaterdag 4 september 1751 te Aalsmeer, Noord-Holland
Overleden: zondag 21 mei 1809 te Haarlem, Noord-Holland
Beroep: Beroepen te Doorn (1772), Nederlands Hervormd predikant te Doorn, bevestigd door zijn vader (predikant te Utrecht) (vanaf 1772 tot 1774), Beroepen te Oude Tonge (1774), Nederlands Hervormd predikant te Oude Tonge, bevestigd door zijn vader (vanaf 1774 tot 1777), Beroepen te Sommelsdijk, bedankt (1776), Beroepen te Oostzaan (aangenomen) en te Maasland (bedankt) (1776), Nederlands Hervormd predikant te Oostzaan, bevestigd door zijn vader (vanaf 1777 tot 1778), Beroepen te Amersfoort (1777), Nederlands Hervormd predikant te Amersfoort, bevestigd door zijn vader (vanaf 1778 tot 1779), Beroepen te Delft, bedankt (1778), Beroepen te Haarlem (1779), Nederlands Hervormd predikant te Haarlem, bevestigd door Ds Hofscha (?) (vanaf 1779 tot 1809), Bedankt voor het drietal te Rotterdam (?) (1781), Secretaris der Noord-Hollandsche Synode te Hoorn (1785), Scriba te Hoorn (1791), Secretaris der Noord-Hollandsche Synode te Enkhuizen (1798), Assessor der Noord-Hollandsche Synode te Purmerend (1799)
Ouders: Paulus Rutgers (1721-1801), Neeltje Moens (1727-1808)
Echtgenote: Suzanna Maria van Pabst (gehuwd 17 maart 1778)
Kinderen: Johanna Dorothea (1779-1859), Paulus (1781-1802), Adriana Catharina (1784-1857), Johanna Abigail Wilhelmina (1786-1788), Louiza Eleonora (1789-1855), Johanna Geertruida (1791-1859), Johan Gaspar (1792-1855), Catharina Suzanna Maria (1796-1876)
een man helder van geest en opgeruimd van gemoed, algemeen bekend als medewerker aan den bundel onzen Evangelischen Gezangen.

Te wereldse bevallige chevelure
Zijne vrouwSuzanna Maria van Pabst (1753-1824)
Een grootmoeder van Abraham: de moeder van zijn moeder.

Joh. Dorothea Rutgers
met neepjesmuts

Haar afkeer van alle kleingeestigheid, gepaard met lankmoedig verdragen van lastige en zwakke humeuren. Wilt ge eene sterke proef? Zij verhaalde wel eens dat een der ergerlijkste en pijnlijkste ervaringen in haar leven deze was geweest dat bij het gereedmaken van haar bruidstooi de stemmige Grootmoeder plotseling op 't denkbeeld kwam dat haar bevallige chevelure veel te werelds was voor een aanstaande Dominee's vrouw en onmiddellijk de kapper ontbood om de sierlijke haarlokken, die voor groote schoonheid golden te doen afknippen teneinde te worden vervangen door een neepjesmuts met gepoederd voorhoofd. Zij getroostte zich dezen smaad uit eerbied naar de Moeder zoolang deze leefde maar was daarna ook op aandrang haren dochters bereid zich van alle mogelijke prestige van mode of rechtzinnigheid op het menschelijke hoofdhaar te ontslaan en naar eigen smaak zich op dit punt ten minste in den staat haren rechtheid in het publiek te vertoonen.
Als huisvrouw was zij voor haar gezin en vooral voor mijn Vader als geknipt. Hare gedecideerdheid en kalme bedaardheid beheerschte ook de moeilijkste omstandigheden. En waar zij door waarheidsliefde soms over personen en zaken een schijnbaar hard oordeel velde, deed zij dit dikwerf op zo'n eigenaardig humoristische toon dat men zich niet voor beledigd kon houden.

Levenslust en stervensmoed
Tot op hoogen ouderdom bleef zij de gezochte, maar gestrenge raadsvrouw voor haar elf volwasschen kinderen niet slechts maar ook voor vele anderen die met haar in aanraking kwamen, zooals dat het geval was met tal van Groninger Studenten die haar toen zij de laatste jaren haar levens ten huize van mijn Zwager Prof. MuurlingWillem Muurling (1805-1882)
Prof.dr. Willem Muurling, hoogleraar godgeleerdheid, die 7.8.1850 in 2e echt trad met Abrahams zuster Maria Catharina Jacoba van der Loeff (1805-1882).

Geboren: zaterdag 27 april 1805 te Bolsward, Zuidwest-Friesland, Friesland
Overleden: zaterdag 9 december 1882 te Den Haag, Zuid-Holland
Beroep: Predikant bij de Hervormde Gemeente te Stiens (vanaf 1832), Hoogleraar aan het Rijks Athenaeum te Franeker (vanaf 1837), Hoogleraar Kritiek en exegese N.T., Practische Godgeleerdheid aan de Rijksuniversiteit te Groningen (vanaf 1840 tot 1872)
Ouders: Jochem Willems Muurling (±1782-1808), Wiepkjen Siemons de Haas
Echtgenotes: Ytje Westerbaan (gehuwd 14 oktober 1832), Maria Catharina Jacoba van der Loeff (gehuwd 7 augustus 1850)
Kinderen: Wiepkje (1833-1883), Sytze Westerbaan (1835-1835), Sytze Westerbaan (1836-1876), Tjitske (1840-?)
doorbracht als oude kennissen of nieuwe vrienden haar bezochten en haar gaarne den eeretitel van professor extraordinaris in levenswijsheid en zedekunde zouden willen geven. De gebreken des ouderdoms en het verlies van schier al haar oude vrienden ontlokte haar wel geene klachten, maar wel eens zooals ik mij herinner de verzuchting; "Ach jongelief ik begin mij hier zoo te vervelen "!
Hoezeer overigens levenslust en stervensmoed zich in haar tot één schoone en inderdaad benijdenswaardige karakteristiek hadden gevormd kan blijken uit de twee navolgende bijzonderheden.
Haar 80e levensjaar naderde en wat zij te voren nimmer gedaan had geschiedde thans. Al hare Kinderen door ' t gansche land verspreid riep zij te samen om de dag van 17 Febr.Uitleg/note over deze tekst
Er zijn nogal wat verschillen tussen officiele datums (bijv. uit het Nederlands Patriciaat) en de datums (of leeftijden) die Abraham zelf opgeschreven heeft.
(1) Op 28 Maart 1841 schrijft Abraham in zijn dagboek dat vader Van der Tuuk hier zijn 62ste verjaardag viert. Dan zou hij in 1779 moeten zijn geboren, maar alle bronnen geven verder 1781 als zijn geboortejaar, zoals het Nederlands Patriciaat, het Kwartierstatenboek, en het "extract uit het geboorteregister van de gemeente Veendam d.d. 11 september 1835" waarin de geboorte wordt gemeld van zijn kleinzoon Abraham, en waarin hij vermeld staat als "vierenvijftig jaren" oud. De conclusie kan dan ook alleen maar zijn dat Abraham hier een verkeerde leeftijd in zijn dagboek schrijft.
(2) Zijn zuster "Suze" is geboren in 1804, en niet in 1805, zoals Abraham schrijft in zijn "Biografische Aantekeningen".
(3) Zijn moeder is geboren op 19 Februari, en niet op 17 Februari, zoals Abraham schrijft in zijn "Biografische Aphorismen" (hoofdstuk "Levenslust en stervensmoed").
(4) Zijn broef "Jakob" is geboren in 1809, en niet in 1810, zoals Abraham schrijft in zijn "Biografische Aphorismen" (hoofdstuk "Een aardige babbelaar en lastige dwingeland bleef zeer achterlijk").
De oorzaak van deze verschillen is niet duidelijk, en zou misschien eens uitgezocht moeten worden. Of zijn het simpelweg verschrijvingen? die zij ditmaal haar laatste verjaardag noemde te Groningen te komen vieren. Het categorische van deze uitnoodiging dwong ons zoo velen er maar enigszins toe in staat waren in weerwil van bittere koude en moeilijke reisgelegenheid uit Leiden 's Bosch's-Hertogenbosch
, 's Hage's-Gravenhage (Den Haag)
enz. den tocht naar het Noorden te aanvaarden en werden voor haar rekening ten huize van MuurlingWillem Muurling (1805-1882)
Prof.dr. Willem Muurling, hoogleraar godgeleerdheid, die 7.8.1850 in 2e echt trad met Abrahams zuster Maria Catharina Jacoba van der Loeff (1805-1882).

Geboren: zondag 4 oktober 1812 te Hattem, Gelderland
Overleden: zondag 17 december 1882 te Den Haag, Zuid-Holland
Ouders: Abraham Schim van der Loeff (1778-1839), Johanna Dorothea Rutgers (1779-1859)
Echtgenoten: Pieter Arnoud Dijxhoorn (gehuwd 30 mei 1838), Willem Muurling (gehuwd 7 augustus 1850)
(mevrouw Muurling) hare gansche begrafenis en zocht met groote zorgvuldigheid en onverstoorbare kalmte uit haar linnenvoorraad de meest versleten stukken uit voor haar lijkgewaad. En toen in hare laatste ure *Uitleg/note over deze tekst
Schuingedrukt tussen haakjes een uitleg of toevoeging,
die door zoon Wijnand op de linker bladzij was bijgeschreven. de geneesheerAbraham Theodoor Folkersma (1828-1893)
Zoon van Johannes Folkersma (1801-1882) en Suzanna Maria van der Loeff (1804-1828), geneesheer.
Neef van Abraham, en kleinzoon van Johanna Dorothea Rutgers.

Geboren: zondag 1 juni 1828 te Franekeradeel, Friesland
Overleden: donderdag 2 februari 1893 te Groningen, Groningen
Beroep: Geneesheer te Groningen
Ouders: Johannes Folkersma (1801-1882), Suzanna Maria van der Loeff (1804-1828)
Echtgenote: Gepke Johanna Verschuir (gehuwd 30 oktober 1856)
Kinderen: Enna Hillegonda (1862-?)
(haar kleinzoon Theodoor Folkersma) haar bevende hand nog eens in de zijne nam vroeg zij: Noem jelui dat nu sterven. Docter antwoordde op zijn ondubbelzinnig hoofdknikken met een glimlach op t gelaat: "Nou dan heb ik het wel gemakkelijk".*Uitleg/note over deze tekst
Schuingedrukt tussen haakjes een uitleg of toevoeging,
die door zoon Wijnand op de linker bladzij was bijgeschreven.(Ook haar zoon Paulus AdriaanPaulus Adrianus van der Loeff (1811-1866)
Een broer van Abraham. Abraham noemt hem "Paul".
Woonplaats: Appingedam.

Manta Meijndert Schim vd Loeff
(1803 - 1870)

De zusters mijner Moeder (later bij ons bekend onder de namen Tante Jane (later Mevrouw DijxhoornAdriana Catharina Rutgers (1784-1857)
Een van de zusters van de moeder van Abraham. Abraham noemt haar "Tante Jane".
Ze was getrouwd met Johannes Dijsehooren, maar Abraham beschrijft haar in zijn biografische aantekeningen ook als "later Mevrouw Dijxhoorn te Rotterdam".

Geboren: dinsdag 6 juli 1784 te Haarlem, Noord-Holland
Overleden: zondag 20 september 1857 te Haarlem, Noord-Holland
Ouders: Abraham Rutgers (1751-1809), Suzanna Maria van Pabst (1753-1824)
Echtgenoot: Johannes Dijxhoorn (gehuwd 27 december 1822)
te Rotterdam), Trui (Mevrouw de LeeuwJohanna Geertruida Rutgers (1791-1859)
Een van de zusters van de moeder van Abraham. Abraham noemt haar "Tante Trui" en "Tante de Leeuw".
Ze was getrouwd met Pieter de Leeuw, Abraham beschrijft haar in zijn biografische aantekeningen ook als "Mevrouw de Leeuw op Swanenburg te Halfweg"
Woonplaats: Halfweg.

Geboren: woensdag 3 juni 1789 te Haarlem, Noord-Holland
Overleden: woensdag 28 november 1855 te Haarlem, Noord-Holland
Ouders: Abraham Rutgers (1751-1809), Suzanna Maria van Pabst (1753-1824)
(wies/Louise ongetrouwd gebleven en KamieCatharina Suzanna Maria Rutgers (1796-1876)
Een van de zusters van de moeder van Abraham. Abraham noemt haar zowel "Tante Kuenen" als "Tante Kamie" als "Tante Camie".
Ze was getrouwd met Johannes Petrus Kuenen, maar Abraham beschrijft haar in zijn biografische aantekeningen ook als "mevrouw Kolven?? te Haarlem", hoewel daar in de transcriptie ook wat twijfel over bestaat (misschien staat er gewoon "Kuenen").

Geboren: woensdag 10 februari 1796 te Haarlem, Noord-Holland
Overleden: zaterdag 19 februari 1876 te Haarlem, Noord-Holland
Ouders: Abraham Rutgers (1751-1809), Suzanna Maria van Pabst (1753-1824)
Echtgenoot: Johannes Petrus Kuenen (gehuwd 19 oktober 1826)
Kinderen: Izaak Diederik (1827-1830), Abraham (1828-1891), Everdina Catharina Wilhelmina (1829-1886), Suzanna Maria (1830-1917)
(mevrouw KuenenUitleg/note over deze tekst
Het is niet helemaal duidelijk of hier "Kolven" of "Kuenen" staat. Maar "Kuenen" lijkt het meest waarschijnlijk, want ze was getrouwd met Johannes Petrus Kuenen. te Haarlem) logeerden beurtelings in de pastorie - eerst voor plezier, later tot hulp in de huishouding. Trouwens binnen het verloop van tien jaren werd het gezin met drie spruiten vermeerderd. De eerste was mijn broeder MantaManta Meijndert Schim van der Loeff (1803-1870)
De oudste broer van Abraham.
Woonplaats: 's-Hertogenbosch

Geboren: donderdag 10 september 1801 te Leeuwarden, Friesland
Overleden: woensdag 12 juli 1882 te Groningen, Groningen
Beroep: Nederlands Hervormd predikant te Midlum (vanaf 1826), Nederlands Hervormd predikant te Koudum (vanaf 1829 tot 1866)
Ouders: Wigerus Folkersma, Anna Maria Beuckers
Echtgenotes: Suzanna Maria van der Loeff (gehuwd 25 mei 1826), Cornelia Dijxhoorn (gehuwd 26 mei 1841), Elizabeth Dijxhoorn (gehuwd 9 oktober 1844)
Kinderen: Anna Maria (1827-1898), Abraham Theodoor (1828-1893)
predikant te Koudum) een aanvallig en zachtaardig kind en *Uitleg/note over deze tekst
Schuingedrukt tussen haakjes een uitleg of toevoeging,
die door zoon Wijnand op de linker bladzij was bijgeschreven. ElisabethSara Elizabeth van der Loeff (1806-1837)
Een zuster van Abraham. Abraham noemt haar "Elisabeth".

Geboren: zaterdag 26 februari 1803 te Uithuizen, Eemsmond, Groningen
Overleden: maandag 21 augustus 1876 te Den Andel, Het Hogeland, Groningen
Beroep: Nederlands Hervormd predikant te Den Andel
Ouders: Wilhelmus Janssonius (1765-1825), Helena Tresling (1767-1831)
Echtgenotes: Sara Elizabeth van der Loeff (gehuwd 27 maart 1828), Gesina Geertruid Muntinghe (gehuwd 1 april 1842)
Kinderen: Wilhelmus (1829-1893), Johanna Dorothea (1830-1909), Abraham (1833-1885), Helena (1843-?), Hijleko (1846-1897)
predikant te den AndelDen Andel
) bestemd om naderhand mijne geestverwante te worden of liever ik de hare. Want zij was reeds een jaar oud toen ik Op den 2e Mei 1808 op het wereldtoneel verscheen. Maar Och! Hoe ver stond ik beneden mijne voorgangers, hoe ver was de appel van de boom gevallen!
IkAbraham Rutgers van der Loeff (1808-1885)
Schrijver van het dagboek, en stamvader van de familie Rutgers van der Loeff.

Geboren: dinsdag 24 november 1778 te Rotterdam, Zuid-Holland
Overleden: zondag 17 maart 1839 te Groningen, Groningen
Beroep: Beroepen te Spaarndam en Spaarnwoude (Haarlem) (1802), Nederlands Hervormd predikant te Spaarndam en Spaarnwoude. Bevestigd door zijn schoonvader Abraham Rutgers (1751-1809), predikant te Haarlem (vanaf 1802 tot 1809), Beroepen te Muiderberg (Amsterdam) - bedankt (1808), Beroepen te Meerkerk (Gouda) op collatie van Mr. E.R. van Nes (1808), Nederlands Hervormd predikant te Meerkerk. Bevestigd door J. Heringa, Theol. Prof. te Utrecht (vanaf 1809 tot 1811), Beroepen te Hattem (Nederveluwe) (1810), Nederlands Hervormd predikant te Hattem. Bevestigd door Ds. A. Jorissen (vanaf 1811 tot 1816), Beroepen te Bolsward (1815), Nederlands Hervormd predikant te Bolsward (vanaf 1816 tot 1823), Beroepen te Enkhuizen - bedankt (1818), Beroepen te Brielle - bedankt (1821), Beroepen te Groningen (1823), Nederlands Hervormd predikant te Groningen. Bevestigd door Ds. A. Gouverneur (vanaf 1823 tot 1839)
Ouders: Manta Meijndert van der Loeff (1752-1823), Elisabeth Schim (1750-1784)
Echtgenote: Johanna Dorothea Rutgers (gehuwd 9 november 1802)
Kinderen: Manta Meijndert Schim (1803-1870), Suzanna Maria (1804-1828), Sara Elizabeth (1806-1837), Abraham (1808-1885), Jacobus Cornelis (1809-1870), Paulus Adrianus (1811-1866), Maria Catharina Jacoba (1812-1882), Matthias Jacobus (1814-1843), Dorothea Lydia Louiza (1816-1894), N.N. (1818-1818), Johan Gaspar (1818-1821), Geertruida Catharina Maria (1820-1890), Margaretha Wijnanda (1822-1901)
kon echter dat denkbeeld onmogelijk verdragen. Hij zou en moest altijd nog iets doen, zoolang er leven was moest er gehandeld worden. Met of zonder voorkennis van den practiserende docter - ik weet het niet kwam hij op de gedachte en onmiddellijk tot het besluit om per rijtuig een expresse naar Haarlem te zenden en den toenmalige Inspecteur van de Geneeskundige dienst den heer Bernard te ontbieden. Deze kwam maar helaas! toen hij de krankeWoord voor woordenlijst
Krank
Krank: ziek die daar geheel verstijfd als een ademend lijk nederlag onderzocht en in de wijd geopende glazige oogen gezien had, constateerde hij den hopeloozen toestand en maakte zich gereed om daar het reeds laat was te vertrekken. Toen mijn vader hem bezwoer tenminste nog iets te beproeven en smeekte nog eens terug te komen, kreeg het medelijden de overhand. Welnu sprak hij, laat mij nu terugbrengen. Ik zal dan aan den koetsier een fleschje medegeven met opgaaf van gebruik en als de patiënte morgen te negen ure nog leeft stuur mij dan weder een bode. En alras geschiedde. De krankeWoord voor woordenlijst
Krank
Krank: ziek leefde nog en met hetzelfde rijtuig kwam de Heer Bernard. De pastorie werd plotseling de schouwplaats der zonderlingste verrassingen. De doctor die nog steeds aan de echtheid van het bericht getwijfeld leek te hebben, dacht nu aan eene opstanding uit de dooden. De krisis was beslissend, de krankeWoord voor woordenlijst
Krank
Krank: ziek was volmaakt bij kennis. Maar toen de man met een air van zelfvoldoening het fleschje in de verte zag staan en het van nader bij bekeek, toen sloeg hem de schrik op t hart. Dominee, wat hebt gij gedaan? Hoe komt dat fleschje bijkans ledig? was de brandende vraag, en daar mijn vader nauwelijks wist te antwoorden bleek het bij vragen en weder vragen dat de goede man in zijne verbijstering verkeerd gelezen en telkens eene driedubbele dosis had toegediend. De beroemde Medicus verloochende zich zelve. Dank niet mij: ik ware te kort geschoten! Maar dank God, hij heeft het leven uwer vrouw gered. Met dat woord nam hij afscheid maar ditmaal niet voorgoed. De man wilde meer van de zaak weten. Voor mij is de slotsom van dit drama deze: in de dwaasheid des menschen openbaart zich somwijlen een hoogere wijsheid, eene wijsheid die mede van goedertierenheid getuigt. Voor Vader en Kroost was het leven eener moeder gespaard, maar in hare redding was ook die van mijn eigen menschenleventje zoo nauw mogelijk betrokken. Mijne moeder herstelde langzamerhand volkomen.
Maar toen daarna hare dagen vervuld werden en Hansje uit de kelder te voorschijn kwam, verwonderde niemand zich over zijn afgeknabbelde voorkomen. Moeder scheen zich daar minder over te bekommeren. Zij was te blijde over de geboorte van een zoon die de naam zou draagen van hare geliefde Vader Abraham RutgersAbraham Rutgers (1751-1809)
Een grootvader van Abraham: de vader van zijn moeder.

Geboren: zaterdag 4 september 1751 te Aalsmeer, Noord-Holland
Overleden: zondag 21 mei 1809 te Haarlem, Noord-Holland
Beroep: Beroepen te Doorn (1772), Nederlands Hervormd predikant te Doorn, bevestigd door zijn vader (predikant te Utrecht) (vanaf 1772 tot 1774), Beroepen te Oude Tonge (1774), Nederlands Hervormd predikant te Oude Tonge, bevestigd door zijn vader (vanaf 1774 tot 1777), Beroepen te Sommelsdijk, bedankt (1776), Beroepen te Oostzaan (aangenomen) en te Maasland (bedankt) (1776), Nederlands Hervormd predikant te Oostzaan, bevestigd door zijn vader (vanaf 1777 tot 1778), Beroepen te Amersfoort (1777), Nederlands Hervormd predikant te Amersfoort, bevestigd door zijn vader (vanaf 1778 tot 1779), Beroepen te Delft, bedankt (1778), Beroepen te Haarlem (1779), Nederlands Hervormd predikant te Haarlem, bevestigd door Ds Hofscha (?) (vanaf 1779 tot 1809), Bedankt voor het drietal te Rotterdam (?) (1781), Secretaris der Noord-Hollandsche Synode te Hoorn (1785), Scriba te Hoorn (1791), Secretaris der Noord-Hollandsche Synode te Enkhuizen (1798), Assessor der Noord-Hollandsche Synode te Purmerend (1799)
Ouders: Paulus Rutgers (1721-1801), Neeltje Moens (1727-1808)
Echtgenote: Suzanna Maria van Pabst (gehuwd 17 maart 1778)
Kinderen: Johanna Dorothea (1779-1859), Paulus (1781-1802), Adriana Catharina (1784-1857), Johanna Abigail Wilhelmina (1786-1788), Louiza Eleonora (1789-1855), Johanna Geertruida (1791-1859), Johan Gaspar (1792-1855), Catharina Suzanna Maria (1796-1876)
.

Geboorteplaats van Abraham
Alvorens nu echter mijn Voorhistorische levenstijdperk te besluiten mach ik nog een paar opmerkingen maken over de plek waarop ik het eerste levenslicht aanschouwde en over den datum waar op voor mij dat belangrijke feit plaats greep.

Abraham Rutgers van der Loeff
(1808-1885)

De plek was eene eenvoudige boerenbedstede geheel in overeenstemming met de primitieve inrichting der Spaarnedamsche Pastorie. Men stelle zich deze laatste voor als een vervallen ouderwetsch lankwerpig gebouw van eene verdieping, met vijf of zes vertrekken uitloopende op een en dezelfde gang. Direkt werd geopend met de keuken aan de voordeur en de achterste kamer was het slaapvertrek mijner Ouders. Nog voor zij door eene nieuwe pastorie vervangen werd, had ik gelegenheid haar nauwkeurig op te nemen toen ik op 25 jarige leeftijd zelf reeds predikant zijnde en aldaar in de buurt op Zwanenburg logeerde bij tijdelijke absentie van mijn Vaders opvolger uitgenodigd werd eene predikbeurt te vervullen en daaraan gehoor gaf. Kan het wel niet anders of ik moet een levendige indruk ontvangen van dezen tweede kerkgang op mijne geboorte plaats, de eerste als dopeling, de andere nu als Voorganger der Gemeente. En niet weinig werd die indruk versterkt door de ontmoeting van een deftige burgervrouw, die toen ik nauwelijks van den Kansel was afgeklommen mij met eene omarming begroette en met tranen verzekerde, dat zij de eerste was geweest die mij op haar schoot had en aan de baker had overgegeven. Zij was de huisvrouw van den zeilmaker Schouten wiens naam mij niet onbekend was. En terwijl ik bij die goede luidjes koffij dronk hadden ze mij nog veel te vertellen en kwamen er daarbij nog vele dingen uit de oude doos voor den dag betreffende het predikantschap van mijn vader, hunne vriendschap met mijne moeder, mijne geboorte zelf en de bovengenoemde bedstede. Hoe is het mogelijk dat dit onbeduidende voorwerp in later tijd voor mij nog eene bijzondere betekenis verkregen heeft. En toch is dit waar. Op mijn gouden bruiloft 2 febr. 1885 werd de herinnering aan dit bezoek weer verlevendigd toen een mijner *Uitleg/note over deze tekst
Schuingedrukt tussen haakjes een uitleg of toevoeging,
die door zoon Wijnand op de linker bladzij was bijgeschreven. NevenAbraham van der Loeff (1842-1913)
Een neef van Abraham (zoon van zijn broer Paulus).

Geboren: dinsdag 7 juni 1842 te Appingedam, Groningen
Overleden: maandag 22 september 1913 te Velp, Rheden, Gelderland
Beroep: Medicinae Doctor, geneesheer, Inspecteur van het Geneeskundig Staatstoezicht in Westelijk Noord-Brabant en Zeeland, Doctor in Genees-, Heel- en Verloskunde
Ouders: Paulus Adrianus van der Loeff (1811-1866), Cornelia Ebellina Cleveringa (1817-1897)
Echtgenote: Antonia Etta Hartevelt (gehuwd 23 mei 1873)
Kinderen: Cornelia Ebelina (1874-1948), Antonia Etta (1875-1948), Paulus Adrianus (1877-1926)
(Dr Abraham van der Loeff. PaulsPaulus Adrianus van der Loeff (1811-1866)
Een broer van Abraham. Abraham noemt hem "Paul".
Woonplaats: Appingedam.

Geboren: vrijdag 4 januari 1811 te Hattem, Gelderland
Overleden: vrijdag 14 december 1866 te Solwerd, Appingedam, Groningen
Beroep: Medicinae Doctor, Geneesheer te Appingedam
Ouders: Abraham Schim van der Loeff (1778-1839), Johanna Dorothea Rutgers (1779-1859)
Echtgenote: Cornelia Ebellina Cleveringa (gehuwd 1 augustus 1838)
Kinderen: Johanna Dorothea (1839-1876), Rudolph Ebels (1841-1892), Abraham (1842-1913), Gezelina Margaretha (1843-1909), Matthias Jacobus (1845-1901), Manuel (1847-1907), Paul Adriaan (1849-1904), Jan Albertus (1850-1851), Ida Margaretha Wijnanda (1852-1894), Jan Albertus (1854-1920), Catharina Gezelina (1856-1904), Cornelis Ebels (1858-1896), Aafje Sjabbina (1859-1860)
zoon. Inspecteur van het Geneeskundig Staatstoezicht) mij kwam verrassen met eene teekening van Oude Spaarndamsch Pastorie - en de nieuwe die naar ik meen na de dood van vaders opvolger Dr van Kampen daarvoor in de plaats gekomen was.
is er ergens een foto/tekening van de Oude Spaarndamsch Pastorie op te duikelen in het archief van deze kerk? Gemeente archief v Haarlem e.o.?Transcriptie aantekening
Twijfel of onzekerheid aangegeven in transcriptie.
Het antieke kraambed zelf heeft dus reeds sedert lang zijne rol afgespeeld, maar daarom toch zijns invloed op de maatschappij niet verloren. Ik kwam namelijk toevallig in aanraking met de hoogbejaarde moeder van de meergenoemde predikant die zich met twee ook niet meer jeugdige dochters te Leiden metterwoon had neergezet. Bij mijn eerste bezoek bleek mij reeds dat deze laatsten over dezelfde beddeplank heen haar intrede in de wereld gedaan hadden.
Het gezinnetje verkeerde in mingunstige omstandigheden en had genoeg raad en hulp noodig. Wie gevoelt meer dan ik in de eerste plaats mij geroepen achtte zooveel mogelijk daartoe bij te dragen. Ook twijfelde ik niet of na den dood der oude moeder tot de plaatsing die beider eerzame Dominés dochters in het Groenevelds gestichtWoord voor woordenlijst
Groenevelds Gesticht
Een instelling v weldadigheid in Leiden??? al hier in eenige oorzakelijk verband gestaan met de gelijknamigheid onzer geboorte en heeft althans dit feit toen ik het bij mijn sollicitatie als motief gebruikte bij de Regenten na ernstige overweging den doorslag gegeven voor hun besluit tot extra ordinaire opname van twee zusters.
En hiermee maak ik nu aan het zoogenaamde Voorhistorische tijdperk een eind.

Een konijn in den hemel, toch een glanspunt
Het begin mijner verschijning en het voor mij zuiver historisch gebied waartoe ik dan nu overga kan zoals men reeds vooruit ziet, niet bijzonder schitterend of veelbelovend zijn. Ik schaam mij bijkans het te hebben beleefd en er dus zelf over als referent te moeten optreden. -
Over het algemeen zijn de lotgevallen van een pasgeboren kind in zijne zuigeling periode en nog verder in de eerste vaag zijne ontwikkeling, van bitter weinig betekenis. Ze leveren stof op voor bakerpraatjes, maar behoren eigenlijk slechts tot de geschiedenis van het huisgezin. En in die betrekking heb ik er dan ook reeds bij anticipatie een en ander van meegedeeld. Van mij kan gezegd worden; "hij was er maar even" en wat er dan nog van en aan hem over was, was enkel narigheid. Ingewandskwalen, engelsche ziekteWoord voor woordenlijst
Ziekte - Engelse ziekte
Rachitis of Engelse ziekte: een botaandoening die ontstaat door een tekort aan vitamine D en calcium. De ziekte komt speciaal voor bij kinderen in de prille jeugd.
Zie wikipedia voor meer informatie. en wat dies meer zij maakten gedurig het recht en de reden van mijn bestaan zeer twijfelachtig. Ik scheen ten doode opgeschreven zonder kans op gratie en toch heb ik die verkregen maar ten koste van groote zorg en onuitputtelijk geduld mijner moeder, die het zeer euvel op nam toen zij eens na een in moeilijkheid doorgebrachte nacht een der tantes op verdrietigen toon tot de andere hoorde zeggen: "ik wou maar dat het konijn in den hemel was"! Die bede werd echter in lange tijd niet verhoord. Integendeel, er vertoonde zich na driejarige sukkeling ten langen leste teekenen eener verandering ten gunste waaronder dit het voornaamste was dat er meer stevigheid in mijne gewrichten kwam en ik den kruipenden vorm met een ander vervoermiddel van het menschelijk lichaam begon te verwisselen.
O dat eerste bewijs van zelfstandigheid die eerste schreden op eigen voeten. Hoe zwak en wankelend ook nog in den beginne - Ze waren voor mijne Moeder voldoende om steeds vaster in mijne toekomst te gelooven althans zich verzekerd te houden van mijn behoud. Het is ook bijkans onmogelijk dat een moeder er toe komen kan een harer Kinderen te beschouwen als een verloren post en de mijne had daarentegen voor zoodanig optimisme ten mijner aanzien eene bijzondere aanleiding, die ofschoon ik er geheel lijdelijk ja zelfs slapend onder verkeerde toch een glanspunt genaamd mag worden in mijne nevelachtige Kindsheid.

Met een krijgslist de 'Napoleontische tyrannie' om de tuin geleid
Ik was ongeveer een jaar oud toen mijn VaderAbraham Schim van der Loeff (1778-1839)
De vader van Abraham. Hij was al overleden toen Abraham met het dagboek begon.

Geboren: zaterdag 4 september 1751 te Aalsmeer, Noord-Holland
Overleden: zondag 21 mei 1809 te Haarlem, Noord-Holland
Beroep: Beroepen te Doorn (1772), Nederlands Hervormd predikant te Doorn, bevestigd door zijn vader (predikant te Utrecht) (vanaf 1772 tot 1774), Beroepen te Oude Tonge (1774), Nederlands Hervormd predikant te Oude Tonge, bevestigd door zijn vader (vanaf 1774 tot 1777), Beroepen te Sommelsdijk, bedankt (1776), Beroepen te Oostzaan (aangenomen) en te Maasland (bedankt) (1776), Nederlands Hervormd predikant te Oostzaan, bevestigd door zijn vader (vanaf 1777 tot 1778), Beroepen te Amersfoort (1777), Nederlands Hervormd predikant te Amersfoort, bevestigd door zijn vader (vanaf 1778 tot 1779), Beroepen te Delft, bedankt (1778), Beroepen te Haarlem (1779), Nederlands Hervormd predikant te Haarlem, bevestigd door Ds Hofscha (?) (vanaf 1779 tot 1809), Bedankt voor het drietal te Rotterdam (?) (1781), Secretaris der Noord-Hollandsche Synode te Hoorn (1785), Scriba te Hoorn (1791), Secretaris der Noord-Hollandsche Synode te Enkhuizen (1798), Assessor der Noord-Hollandsche Synode te Purmerend (1799)
Ouders: Paulus Rutgers (1721-1801), Neeltje Moens (1727-1808)
Echtgenote: Suzanna Maria van Pabst (gehuwd 17 maart 1778)
Kinderen: Johanna Dorothea (1779-1859), Paulus (1781-1802), Adriana Catharina (1784-1857), Johanna Abigail Wilhelmina (1786-1788), Louiza Eleonora (1789-1855), Johanna Geertruida (1791-1859), Johan Gaspar (1792-1855), Catharina Suzanna Maria (1796-1876)
plotseling gestorven en waarschijnlijk behoorde dit aandoenlijke feit mede onder de motieven die tot de aanneming van het beroep naar Meerkerk leidde. Het schip voor den overtocht gehuurd lag geladen en gereed om te vertrekken. De familie die ook zelve ditmaal tot den inboedel zou behooren (waarvoor tusschen de meubelen in het ruim een plekje was open gelaten) had van de vriendenschaar aan wal reeds afscheid genomen. MoederJohanna Dorothea Rutgers (1779-1859)
De moeder van Abraham.
Woonplaats: Groningen.

Geboren: vrijdag 19 februari 1779 te Amersfoort, Utrecht
Overleden: vrijdag 2 december 1859 te Groningen, Groningen
Ouders: Abraham Rutgers (1751-1809), Suzanna Maria van Pabst (1753-1824)
Echtgenoot: Abraham Schim van der Loeff (gehuwd 9 november 1802)
Kinderen: Manta Meijndert Schim (1803-1870), Suzanna Maria (1804-1828), Sara Elizabeth (1806-1837), Abraham (1808-1885), Jacobus Cornelis (1809-1870), Paulus Adrianus (1811-1866), Maria Catharina Jacoba (1812-1882), Matthias Jacobus (1814-1843), Dorothea Lydia Louiza (1816-1894), N.N. (1818-1818), Johan Gaspar (1818-1821), Geertruida Catharina Maria (1820-1890), Margaretha Wijnanda (1822-1901)
met mij in de armen was de eerste die naar de diepte afstak, gevolgd door Tante met de zusjes terwijl vader met zijn oudste nog niet aan boord was. Maar zie daar! Plotseling een lelijke kink in de kabel van het schip dat op 't punt stond de ankers te lichten. "De douanen, de Douanen" hoorde men van alle zijden en inderdaad eenige van de dienaren der Napoleontische tyrannie op contrabande azende, verschenen op het tooneel. Hoewel niemand zich van eenige schuld bewust was veroorzaakte toch hun aanblik een terreur paniek onder de volksmenigte en het scheepsvolk. Intusschen deden de mannen der wet hun plicht monsterden en onderzochten schip en lading, terwijl hun chef, die waarschijnlijk bij de aankomst een paar dames van het dek naar het ruim had zien verdwijnen, ook naar diezelfde diepte afstak - en dáár helaas dreigde werkelijk eenig gevaar. Half onder het opgetaste huisraad verscholen maar ook half vooruitstekend stond daar een mandje inhoudend het restantje uit den wijnkelder en ettelijke flesschen met ander vocht gevuld. Moeder had het terstond opgemerkt en toen zij de noodkreet: douanen gehoord had sloeg haar de schrik om t hart, maar verloor zij geen oogenblik hare tegenwoordigheid v geest. Nog voor de gevreesde Spion een blik naar binnen had kunnen slaan, zat zij reeds met uitgespreide kleederen op het verdachte voorwerp. Zij zat daar in eene interessante positie achter de nevelen der pas geschreide afscheidstranen, de geheime onrust verbergende. En alles liep boven verwachting goed af. Toen de galante Franschman die dame in rouwgewaad gehuld met een ziekelijk kind dat daar sluimerde op haar schoot eenige oogenblikken had gadegeslagen verliet hij met eene hoffelijke buiging de plaats - en het schip werd vrij verklaard. Geen wonder dat de ademlooze spanning waarin zij verkeerd had, de arme vrouw naar de vrije lucht deed smachten. Half nevens en half achter het bewuste mandje werd daarom de kleine slaper nu op een matrasje gelegd - en moeder steeg naar boven. Daar moest natuurlijk de welgelukte krijgslist uitvoerig verhaald en behoorlijk geprezen worden, zoodat er ongemerkt eenige tijd verliep eer zij tot haar lieveling terugkeerde.

Een stuivertje kan raar rollen
Maar wie beschrijft haar ontzettende ontroering. Het beddeke was ledig; het jonkie verdwenen. De sensatie werd algemeen. Uitroepingen van verbazing en teleurstelling wisselden zich af. All hands on deck. Weghalen en verzetten van kisten en meubelen te veel omhaal zonder orde en bedachtzaamheid. Hoe was het mogelijk. Dat kind kon niet gestolen of weggeloopen zijn doch waar was het dan gebleven?! Niemand kwam op het denkbeeld dat ik nog in de ontwikkelingsperiode van een wurm verkeerende misschien niet in een of ander gaatje gekropen zou zijn. Want zoo was het inderdaad. Hoewel ik zoodanig kunststuk zelf verricht heb weet of begrijp ik van achteren toch volstrekt niet hoe het is geschied; maar geloofwaardige getuigen hebben verhaald dat bij nadere verkenning van het terrein, na de verplaatsing van een groot meubelstuk waarvan de pooten op twee planken gezet waren die over de rondhouten van het vaartuig waren gelegd zich tusschen deze eene opening bevond. Daar was het knaapje van de nabijgelegen matras afgegleden heengerold en na dien vermoeiende onderaardschen tocht wederom in diepen slaap gevallen. Kortom het drama werd nu een blijspel. De equipage lacht, de Kinderen juichten de Ouden dankten, maar de moeder bewaarde al deze dingen in haar hart en de slotsom van hare overleggingen was deze; ook zonder de hulp der dichtende Page gebeuren er altijd nog wonderen. Na dit geval zal er van mijn sukkeltje nog wel iets terecht komen. Wie eenmaal zoo zonderling zoek geraakt en toch gevonden is kan nooit een geheel verloren post geacht worden! Werkelijk heeft dit geval voor mij een typisch karakter verkregen in dien zin dat ik wel op het uithangbord of wilt ge op het wapenschild mijner leven het devies zou willen schrijven: een stuivertje kan raar rollen. Om succes te hebben op maatschappelijk gebied behoeft de natuur doorgaans slechts een handje geholpen te worden. Van onze Komst en Verblijf te Meerkerk weet ik letterlijk niets te vertellen behalve het eenige mij meegedeelde en reeds vermelde feit dat ik leerde loopen zij het dan op driejarigen leeftijd. Bij mijne uiterst trage ontwikkeling tot hiertoe werd evenwel dit feit door mijn Ouders van groote betekenis geacht voor geheel mijn toekomst te meer omdat de wijze waarom het tot stand kwam iets te denken gaf wat tot belangrijke gevolgtrekkingen leiden kon. De zaak is eenvoudig deze:

Een aardige babbelaar en lastige dwingeland bleef zeer achterlijk
In 1810Uitleg/note over deze tekst
Er zijn nogal wat verschillen tussen officiele datums (bijv. uit het Nederlands Patriciaat) en de datums (of leeftijden) die Abraham zelf opgeschreven heeft.
(1) Op 28 Maart 1841 schrijft Abraham in zijn dagboek dat vader Van der Tuuk hier zijn 62ste verjaardag viert. Dan zou hij in 1779 moeten zijn geboren, maar alle bronnen geven verder 1781 als zijn geboortejaar, zoals het Nederlands Patriciaat, het Kwartierstatenboek, en het "extract uit het geboorteregister van de gemeente Veendam d.d. 11 september 1835" waarin de geboorte wordt gemeld van zijn kleinzoon Abraham, en waarin hij vermeld staat als "vierenvijftig jaren" oud. De conclusie kan dan ook alleen maar zijn dat Abraham hier een verkeerde leeftijd in zijn dagboek schrijft.
(2) Zijn zuster "Suze" is geboren in 1804, en niet in 1805, zoals Abraham schrijft in zijn "Biografische Aantekeningen".
(3) Zijn moeder is geboren op 19 Februari, en niet op 17 Februari, zoals Abraham schrijft in zijn "Biografische Aphorismen" (hoofdstuk "Levenslust en stervensmoed").
(4) Zijn broef "Jakob" is geboren in 1809, en niet in 1810, zoals Abraham schrijft in zijn "Biografische Aphorismen" (hoofdstuk "Een aardige babbelaar en lastige dwingeland bleef zeer achterlijk").
De oorzaak van deze verschillen is niet duidelijk, en zou misschien eens uitgezocht moeten worden. Of zijn het simpelweg verschrijvingen? was te Meerkerk wederom een zoontje geboren namelijk mijn broeder JakobJacobus Cornelis van der Loeff (1809-1870)
Een broer van Abraham. Abraham noemt hem zowel "Jakob" als "Jacob", soms zelfs op dezelfde dag (zoals 29 juni 1848).
Woonplaats: Stadskanaal.

Geboren: dinsdag 5 december 1809 te Meerkerk, Zederik, Zuid-Holland
Overleden: vrijdag 24 juni 1870 te Stadskanaal, Groningen
Beroep: Veeneigenaar, Ontv. Dir. Belast. te Stadskanaal
Ouders: Abraham Schim van der Loeff (1778-1839), Johanna Dorothea Rutgers (1779-1859)
Echtgenote: Catharina Johanna Elisabeth Haack (gehuwd 13 november 1840)
Kinderen: Abraham (1841-1879), Jacoba Folkera Alyda (1843-1919), Daniel Matthias (1844-1914), Johan Theodoor (1846-1885), Jan Willem (1849-1889)
, een dito exemplaar als ik zelf. Vreesselijk lijdende aan de zoogenaamde Engelsche ziekteWoord voor woordenlijst
Ziekte - Engelse ziekte
Rachitis of Engelse ziekte: een botaandoening die ontstaat door een tekort aan vitamine D en calcium. De ziekte komt speciaal voor bij kinderen in de prille jeugd.
Zie wikipedia voor meer informatie. en ook nog in andere opzichte mijn lotgenoot. Twee platte stumpers die veel te tobben gaven maar zelven hun troost zochten in gemeenschappelijke grondexercitiën. In zaake kreeg ik in hem een concurrent. En daar ik hem en de edele kruipkunst een goed jaar vooruit was, ontwaakte in mij een soort van gevoel van meerderheid en eigenwaarde. Het duiveltje of toen nog maar de genius der ambitie greep mij aan en daar deze geprikkeld werd door de belofte van nieuwe schoenen zoodra ik het eerst loopen kon ofschoon de ouden nagenoeg nog geen dienst gedaan hadden, openbaarde zich in geheel mijn physiek en moreel van lieverlede zoodanige veerkracht en zoo groote mate van levenslust dat er aan eene verdere normale ontwikkeling niet meer te twijfelen viel. Het ijs was gebroken. Ik werd een vrolijk knaapje een aardige XX babelaar maar tevens een lastige dwingeland. Op Jakobje onder den tafel zag ik van de hoogte mijner majesteit laag neder. Straat en tuin werden mijn element en er was dubbele oppassing nodig want het Cedrik kanaal was niet ver van de pastorij.

Ondertusschen was en bleef ik in vele opzichten zeer achterlijk en de ernstige vraag moest rijzen hoe die schade nog enigszins te vergoeden. De Meerkerkse dorpsschool was daarvoor alles behalve geschikt. Doch waar dan heen? Waarlijk mijne brave Ouders hadden in die dagen met velerlei zorg te worstelen. De tijden waren werkelijk boos. Het juk der Napoleontische overheersing drukte loodzwaar op de steden niet alleen maar ook op het platte land. Zelfs in zijne ambtsbediening werd mijn vader door de plaatselijken maire bemoeilijkt.
Algemeen klaagde men over vexatie en willekeur over duurte en belasting, terwijl landbouw en veeteelt nog steeds de nawerking moesten gevoelen van de vreesselijken Watervloed waardoor in 1809 ons Nederland geteisterd werd. Niemand zal zich dus verwonderd hebben dat mijn Vader toen hij in 1812 een benoeming naar Hattem in Gelderland ontving, hij deze zonder aarzelen aanvaardde.

Abraham verhuist naar zijn grootmoeder
Van al deze dingen onbewust zat ik hoog en droog onder de schaduw en vleugelen

Suzanna Maria van Pabst
(1753-1824)

mijnen deftigen GrootmoederSuzanna Maria van Pabst (1753-1824)
Een grootmoeder van Abraham: de moeder van zijn moeder.

Geboren: dinsdag 15 mei 1753 te Venlo, Limburg
Overleden: maandag 24 mei 1824 te Haarlem, Noord-Holland
Ouders: Johann Caspar Edler von Pabst (1717-1801), Johanna Dorothea de Coutier (-1774)
Echtgenoot: Abraham Rutgers (gehuwd 17 maart 1778)
Kinderen: Johanna Dorothea (1779-1859), Paulus (1781-1802), Adriana Catharina (1784-1857), Johanna Abigail Wilhelmina (1786-1788), Louiza Eleonora (1789-1855), Johanna Geertruida (1791-1859), Johan Gaspar (1792-1855), Catharina Suzanna Maria (1796-1876)
die de vraag "waar moet het met Brammetje heen" met een hartelijke uitnoodiging had beantwoord.
Nog geen vier jaren oud - en reeds de derde woonplaats. Een bereisd persoon, maar zooals een baal katoen dit ook zijn kan. Zelfs van Meerkerk had ik geen blijvende indruk ontvangen. Toen ik die later kreeg was deze niet gunstig en zo is het gebleven.
Toen ik namelijk reeds student was in Groningen kreeg ik ongedacht de gelegenheid om met die dorpsgemeente en hare pastorie in bijzondere aanraking te komen. Waarschijnlijk krachtens den goeder naam die mijn vader aldaar had achtergelaten werd mijn oudste broederManta Meijndert Schim van der Loeff (1803-1870)
De oudste broer van Abraham.
Woonplaats: 's-Hertogenbosch

Geboren: dinsdag 28 februari 1804 te Groningen, Groningen
Overleden: dinsdag 8 september 1829 te Meerkerk, Zederik, Zuid-Holland
Ouders: Matthijs Salverda (±1770-1825), Anna Swanida Maria Bachiene (±1770-1823)
Echtgenoot: Manta Meijndert Schim van der Loeff (gehuwd 2 augustus 1827)
Kinderen: Abraham (1828-1828), Abraham (1829-1830)
*Uitleg/note over deze tekst
Schuingedrukt tussen haakjes een uitleg of toevoeging,
die door zoon Wijnand op de linker bladzij was bijgeschreven.(Daatje Salverda), een bezoek. Ze waren er gelukkig en tevreden. En toch maakte de plaats zelve op mij geen aangenamen indruk. Misschien wel omdat niemand mijner voormalige medeburgers zich iets van mijne gewichtige persoonlijkheid, van mijne nieuwe schoenen, van mijne reis naar Haarlem zich kon herinneren. In het jaar 1829 werd ik nog eenmaal bij mijn broeder ontboden helaas om hem bij te staan bij het sterfbed van zijne gade. Twee kinderen die ze hem geschonken had werden het eene voor het andere na haar afsterven in het zelfde graf ten ruste gelegd. En nooit zal ik een plechtig oogenblik vergeten waarin hij met kalme onderwerping aan Gods beschikking aan mij vroeg: zou ik nog ooit op aarde mij gelukkig kunnen gevoelen? Ik wist daarop niets te zeggen; maar God zelf heeft door feiten geantwoord. Hij is later hertrouwd *Uitleg/note over deze tekst
Schuingedrukt tussen haakjes een uitleg of toevoeging,
die door zoon Wijnand op de linker bladzij was bijgeschreven.(met Coosje SwalveJacobijna Henrietta Bellinga Swalve (1810-1854)
Tweede echtgenote van Manta Meijndert (de oudste broer van Abraham). Abraham noemt haar zowel "Koosje" als "Coosje".

Geboren: vrijdag 29 juni 1810 te Leeuwarden, Friesland
Overleden: vrijdag 28 juli 1854 te 's-Hertogenbosch, Noord-Brabant
Ouders: Harmen Bellinga Swalve (±1767-1829), Pietertje Nijeveen (±1780-1851)
Echtgenoot: Manta Meijndert Schim van der Loeff (gehuwd 7 mei 1835)
Kinderen: Abraham (1836-1870), Herman Pieter (1837-1906), Louise Eleonore (1839-1891), Catharina Suzanna Maria (1840-1907), Johan Theodoor (1841-1841), Johanna Dorothea (1842-1843), Sara Helena Elizabeth (1843-1844), Gerard Leonard (1845-1907), Johan Adriaan Theodoor (1847-1901), Jacobijna Henrietta (1850-1921), Margaretha Wijnanda (1852-1922), Henriette Amanda (1854-1929)
), en de gelukkige vader geworden van een negental kinderen waaaronder de meesten en een ervan als *Uitleg/note over deze tekst
Schuingedrukt tussen haakjes een uitleg of toevoeging,
die door zoon Wijnand op de linker bladzij was bijgeschreven. predikant (H P Schim van der LoeffHerman Pieter Schim van der Loeff (1837-1906)
Abraham noemt hem "Herman".
Woonplaats: Abbenbroek, 's-Hertogenbosch, Bergen op Zoom, Gouda, Leiden.

Geboren: maandag 20 november 1837 te 's-Hertogenbosch, Noord-Brabant
Overleden: dinsdag 18 december 1906 te Leiden, Zuid-Holland
Beroep: Predikant te Abbenbroek (vanaf 1862 tot 1866), Predikant te Bergen op Zoom (vanaf 1866 tot 1880), Predikant te Gouda (vanaf 1880 tot 1892), Predikant bij de Remonstrantsche gemeente te Leiden (vanaf 1892 tot 1902), Emeritus (vanaf 1892)
Ouders: Manta Meijndert Schim van der Loeff (1803-1870), Jacobijna Henrietta Bellinga Swalve (1810-1854)
Echtgenotes: Helena Anna Delfos (gehuwd 14 augustus 1862), Johanna Maria Boonders (gehuwd 25 februari 1886)
Kinderen: N.N. (1863-1863), Manta Meindert (1865-1923), Louise Eleonora Helena (1867-1932), Margaretha Jacoba Amanda (1872-1940), Anna Helena (1887-1937), Suzanna Maria (1889-1965), Herman Johan (1891-1944), Johanna Hermine (1892-?)
als Remonstrantsch Pred. overl. te Leiden 1906), hem tot eenen Vreugde zijn geweest en nog zouden zijn wanneer zijn leven nog gespaard ware gebleven.
Van mijn profetische bruilofts versch kwam aldus ook niets terecht en het laatste vonkje mijner sympathie voor Meerkerk werd uitgedoofd, vooral toen ook mijn broeder zelf reeds kort na de slagen die hem getroffen hadden van standplaats verwisselde en naar Barendrecht vertrok.
Na deze uitweiding verzoek ik den lezer met mij terug te keeren (...)

Naar Haarlem
Abraham's eigen schoolervaringen model voor zijn latere stichting van scholen
Waar wij straks den vierjarigen Meerkerkse balling aan het huis zijner Grootmoeder hebben afgezet. Wonderlijk dat ik mij van deze reis en de eerste ontvangst nog evenmin iets weet te herinneren als van Meerkerk. Voor zeker een bewijs van achterlijke ontwikkeling! Wel was lichamelijke vooruitgang in den laatste tijd zeer in het oogvallend geweest, in ander opzicht was dit nog betrekkelijk gering. De nieuwe omgeving bracht evenwel ook daarin een gunstige verandering te weeg. Ik kreeg indrukken die ik kon vasthouden. Mijne memorie kwam tot haar recht, en de oudste herinnering die ik bezit en mij steeds levendig is bijgebleven moet ik reeds onmiddellijk na mijne aankomst hebben opgenomen. Zij was van lokalen en zeer materialen aard. Ik merkte namelijk op dat vlak tegenover ons huis een koekebakker woonde, de heer Wevering zooals ik hem hoorde noemen. Zijne uitstalling van St Nicolaas met goud beplakt en allerhand andere lekkernij. De man werd mijn beste vriend en de aanblik van zijn winkel was in vlagen van heimwee eene heilzame afleiding. Soms gevoelde ik mij eenzaam en verlaten en verlangde naar speelmaatjes en dikwerf was ik zeer mismoedig wanneer de Tantes (twee van het viertal waren bij afwisseling in den regel bij de Oude Vrouw) mij wat leeren wilden waarvan ik niets begreep. Ik kende het abc, maar uit letters ook maar het kleinste woordje samen te stellen was mij onmogelijk. 't Staat mij nog helder voor de geest hoe het misschien wel om grootmoeder eens te verrassen er op gezet werd mij de drie letters t o t in één klank te laten uitspreken. Twintig malen werden de letters afzonderlijk herhaald. De lei lag voor mij om het onderwijs aanschouwelijk te maken en wat nog meer mijne aandacht trok was een stukje banquet hetwelk de belooning moest zijn na welvolbrachte arbeid. Ik zal 't nooit vergeten. Het angstzweet brak mij uit. Ik kon niet anders dan de bevende echo zijn van mijne leermeesteressen t o t kwam geen enkele maal tot tot. Tot straf voor mijne domheid werd het lekkers weggenomen en de domoor moest naar bed. 't Was een gerechtelijke smaad want voor de rechtbank der hedendaagsche klankmethode zou ik gelijk gekregen hebben. Maar nu was er niets met mij aan te vangen en toch moest er voor mijn litteraire vorming iets gedaan worden. Na lange deliberatie kwam men op het denkbeeld mij naar een zoogenaamde Matres school te zenden. Juffrouw Vos in de buurt hield er zooiets op na en daar gingen ook wel enkele fatsoenlijke kindertjes en ze leerden daar zoveel aardigen dingen. Zoo gezegd, zoo gedaan! Matres Vos schreef mij op het register harer Kwekelingen, ik meen voor een dubbeltje per week. Over dit soort kleinkinderenschooltjes, die de voorlooper geweest zijn van de Bewaarscholen, heb ik in mijn gevoelen elders uit eengezet. Mijne schildering daar is geheel ontleend aan mijne eigene kinderlijke ervaring. Het beginsel was goed. Het getuigde van vooruitgang in beschaving. In den boezem des Volks zelfs in den lageren stand was het denkbeeld ontstaan en de begeerte opgewekt om voor de elementaire vorming der prille jeugd iets te doen vooral ook ter hare voorbereiding voor het later te ontvangen schoolonderwijs. Nog eens het beginsel was goed, maar helaas de praktijk letterlijk eene paedagogisch conservatisme en deed meer kwaad dan goed. Hoe geheel anders zou het geweest zijn wanneer de Maatschappij tot Nut van t algemeenWoord voor woordenlijst
't Nut.
De Maatschappij tot Nut van 't Algemeen (kortweg 't Nut) is een landelijke vereniging met plaatselijke afdelingen ("departementen"), opgericht in 1784, die zich ten doel stelt het welzijn, in de ruimste zin, van individu en gemeenschap te bevorderen. De vereniging streeft naar individuele en maatschappelijke ontplooiing met een zo hoog mogelijk cultureel gehalte. De Maatschappij hield en houdt zich bezig met zaken die het algemeen belang dienen, zoals onderwijs, ontwikkeling en maatschappelijke discussie. Ze heeft daarmee een bijdrage geleverd aan de democratisering van Nederland.
Bron: nl.wikipedia.org bij hare eerste krachtige pogingen tot de vorming van het volksonderwijs ook deze XXTranscriptie aantekening
Twijfel of onzekerheid aangegeven in transcriptie. teedere gelegenheid ter harte genomen had. Door haar voortdurend aan ongewijd kaader over te laten en prijs te geven hebben zij wel een prachtig gebouw opgetrokken, maar zonder behoorlijke fundering. Doch genoeg over dit onderwerp! Ik zou mede de dupe van de historie geworden zijn, ware het niet dat ik slechts zeer korten tijd mij aan die jammerlijken kuur had behooren te onderwerpen, maar die toch lang genoeg had geduurd om mij met een onverminnelijke afkeer van alle schoolgaan te bezielen.
Ik kan mij niet herinneren ooit met genoegen op de schoolbanken gezeten te hebben. Inzonderheid te Haarlem was mijn pleizier in geheel andere dingen gelegen. Met de Tantes te gaan wandelen naar "Kraantje LekKraantje Lek
Kraantje Lek is de naam van een historische plek in Overveen, vlak bij Haarlem. Zie Wikipedia voor meer informatie." in het zand te buitelen op den Blinkert: bij de verhuispartij van grootmoeder naar het Spaarne de eerste viool te spelen; het eigen kamertje dat ik daar kreeg met prenten en speelgoed te versieren; naar de aankomende en afvarende schepen te kijken - zie daar mijn lust en mijn leven.

Mijn ideaal was Oom JanJohan Gaspar van Pabst Rutgers (1792-1855)
Een oom van Abraham, hij noemt hem "Oom Jan" en "Oom Rutgers".

Geboren: vrijdag 2 november 1792 te Haarlem, Noord-Holland
Overleden: maandag 29 oktober 1855 te Hoorn, Noord-Holland
Beroep: Hypotheekbewaarder te Hoorn, Verificateur registratie en domeinen in Noord-Holland en Utrecht, Lid van de Provinciale Staten van Noord-Holland
Ouders: Abraham Rutgers (1751-1809), Suzanna Maria van Pabst (1753-1824)
Echtgenote: Margaretha Wijnanda Gallis (gehuwd 9 november 1820)
Kinderen: N.N. (1823-1823), Johanna Suzanna Cornelia Maria (1824-1902), Susanna Maria (1826-1898)
*Uitleg/note over deze tekst
Schuingedrukt tussen haakjes een uitleg of toevoeging,
die door zoon Wijnand op de linker bladzij was bijgeschreven.(Johan Caspar van Pabst Rutgers) de eenige zoon des huizes een jong mensch met flink voorkomen die zich veel met mij bemoeide en mij zelfs veroorloofde hem als een hondje te volgen wanneer hij met zijn vrienden uitging om allemaal onmogelijke plannen te maken voor de Verlossing van Nederland. Hij kon niet nalaten ook mijn Kinderoog gedurig te openen voor de gruwelen der Franschen dwingelandij door mij te wijzen op de tallooze aanzienlijke huizen die ledig stonden en of reeds in puin lagen of nauwelijks voor de afbraak verkocht worden. De patriottische indrukken die hij mij gaf, gingen echter niet dieper dan dat ik mij Napoleon als een afzichtelijk monster voorstelde en het vallen in de conscriptie als een nederstorten in de hel. Hij hield mij geducht onder appel, doch ik kon genoeg potjes bij hem breken. Alleen mijn kinderachtig "zaniken "zoals hij het noemde kon hij niet verdragen. Kortom hij wilde werkelijk iets van den kleinen jongen maken en toen wij in t jaar 1830 elkander in het oorlogsveldWoord voor woordenlijst
Belgische Revolutie
De Belgische Revolutie, Belgische opstand of Belgische omwenteling is de burgerlijke revolutie in 1830 tegen koning Willem I die tot de onafhankelijkheid van België heeft geleid.
Bron: zie nl.wikipedia.org. ontmoetten hij als Majoor der N Hollandsche Schutterij, ik als sergeant majoor der Groninger Studenten, beroemde hij er zich schertsenderwijze nog op dat in het militaire element, dat nu in mij tevoorschijn was gekomen in den grond aan zijne instructie te danken had.

Abraham( 5 jr) weer bij zijn ouders in Hattem, het begin van zijn intellectuele en morele educatie
Zooals reeds gezegd is mijn VaderAbraham Schim van der Loeff (1778-1839)
De vader van Abraham. Hij was al overleden toen Abraham met het dagboek begon.

Geboren: dinsdag 24 november 1778 te Rotterdam, Zuid-Holland
Overleden: zondag 17 maart 1839 te Groningen, Groningen
Beroep: Beroepen te Spaarndam en Spaarnwoude (Haarlem) (1802), Nederlands Hervormd predikant te Spaarndam en Spaarnwoude. Bevestigd door zijn schoonvader Abraham Rutgers (1751-1809), predikant te Haarlem (vanaf 1802 tot 1809), Beroepen te Muiderberg (Amsterdam) - bedankt (1808), Beroepen te Meerkerk (Gouda) op collatie van Mr. E.R. van Nes (1808), Nederlands Hervormd predikant te Meerkerk. Bevestigd door J. Heringa, Theol. Prof. te Utrecht (vanaf 1809 tot 1811), Beroepen te Hattem (Nederveluwe) (1810), Nederlands Hervormd predikant te Hattem. Bevestigd door Ds. A. Jorissen (vanaf 1811 tot 1816), Beroepen te Bolsward (1815), Nederlands Hervormd predikant te Bolsward (vanaf 1816 tot 1823), Beroepen te Enkhuizen - bedankt (1818), Beroepen te Brielle - bedankt (1821), Beroepen te Groningen (1823), Nederlands Hervormd predikant te Groningen. Bevestigd door Ds. A. Gouverneur (vanaf 1823 tot 1839)
Ouders: Manta Meijndert van der Loeff (1752-1823), Elisabeth Schim (1750-1784)
Echtgenote: Johanna Dorothea Rutgers (gehuwd 9 november 1802)
Kinderen: Manta Meijndert Schim (1803-1870), Suzanna Maria (1804-1828), Sara Elizabeth (1806-1837), Abraham (1808-1885), Jacobus Cornelis (1809-1870), Paulus Adrianus (1811-1866), Maria Catharina Jacoba (1812-1882), Matthias Jacobus (1814-1843), Dorothea Lydia Louiza (1816-1894), N.N. (1818-1818), Johan Gaspar (1818-1821), Geertruida Catharina Maria (1820-1890), Margaretha Wijnanda (1822-1901)
in datzelfde jaar 1812 beroepen en vertrokken naar Hattem. Hoewel met het naburige Zwolle en Kampen vergeleken destijds weinig in tel, was het toch een stad waar het met mijn educatie evengoed geprobeerd kon worden als te Haarlem. Mijn ouders althans begrepen het zoo en ik moest thuis komen. Een kind haakt steeds naar verandering; ik had er dus volkomen vrede mee. Alleen verwonderde het mij dat er bij het afscheid zooveel tranen gestort werden en omhelzingen plaats hadden, die door de oude getrouwe meiden Trijn en Stijn ettelijke malen gerepeteerd werden. Natuurlijk had ik daaraan een hekel, maar kwam er toch daar tot eenig besef, dat mijne persoonlijkheid iets betekende. Ja ik begon mijzelve voor een lieve jongen te houden omdat ieder zeide dat ik het was, van diezelfde complimentjes hoorde ik al weder toen ik met open armen in de nieuwe Ouderlijke woning te Hattem ontvangen werd. Hier zou dus met mijne intellectuele en morele educatie een ernstige aanvang gemaakt worden. 't Was wel wat over den tijd. Daarenboven had ik zelf mij reeds een soort van eigen wereld en wereldbeschouwing gevormd en had ik een zeker duister voorgevoel dat ik eene zware weg op gaan zou. Ik was mijn 5^e jaar ingetreden en had over sommige zaken mijne eigen opinie, zoodat nu verder mijne biografische mededelingen voor den lezer de waarde autobiografische bescheiden verkrijgen zullen. Van al wat er in Hattem met mij gebeurd is, ben ik met volkomen zelfbewustheid oor en ooggetuige geweest.
De gemeente had twee predikanten en de pastorie door mijn vader betrokken als laatstgekomene was uiterlijk wel de minst aanzienlijke, maar de grootste en voor kinderen allerplezierigste vanwege den grooten tuin. De heldere voorstelling die ik mij naderhand altijd nog voorstellen zou, van iedere kamer, zolder, keuken en kelder, is mij gebleken in alle opzichten juist geweest te zijn. Toen ik nu drie jaren geleden Hattem nog eens bezocht *Uitleg/note over deze tekst
Schuingedrukt tussen haakjes een uitleg of toevoeging,
die door zoon Wijnand op de linker bladzij was bijgeschreven.(In de zomer van 1882 met de twee Zonen TheodoorTheodoor Rutgers van der Loeff (1846-1917)
Een zoon van Abraham, hij noemt hem "Theodoor".
Geboren: vrijdag 21 augustus 1846 te Zutphen, Gelderland
Overleden: maandag 3 september 1917 te Paterswolde, Drenthe
Beroep: Eerste Luitenant der Infanterie, Burgemeester van Zuid-Laren
Ouders: Abraham Rutgers van der Loeff (1808-1885), Romelia van der Tuuk (1813-1886)
Echtgenote: Aleida Gesina Offerhaus (gehuwd 17 december 1885)
1ste luitenant te Harderwijk en WijnandWijnand Rutgers van der Loeff (1851-1921)
Een zoon van Abraham.
Geboren: maandag 27 oktober 1851 te Leiden, Zuid-Holland
Overleden: dinsdag 18 oktober 1921 te Zandvoort, Noord-Holland
Beroep: Medicinae Doctor
Ouders: Abraham Rutgers van der Loeff (1808-1885), Romelia van der Tuuk (1813-1886)
arts te Leiden) en de oude plekjes weder zag vond ik in het huis dat nu geen pastorie meer was weinig veranderd. Zelfs herkende ik nog eenige vruchtboomen en toen ik de namen noemde verbaasde zich de bewoner over mijn 70 jarig geheugen. Prettige herinneringen rezen daarbij in mijne geest op.

Herinnering hoe volksonderwijs met bullepees en plak gegeven werd

Manta Meijndert Schim vd Loeff
(1803 - 1870)

Maar toen ik ook nog eens het schoolgebouw in de buurt van buiten monsterde, hoe fraai het thans ook vernieuwd was, kwam mijn ingehoudende weerzin zin tegen het volksonderwijs van die dagen weer boven en vervulde mijne ziel met bittere verontwaardiging over ons voorgeslacht op dat gebied. Het was een waare heidensche troep die zich daar verzamelde, meisjes en jongens, jongere en oudere kinderen alles door elkaar. De monarch die over deze bende regeerde, zeker Meester Ruven zat in een hooge catheder met een plak naast zich en een bullepees in de hand waarmede hij rondzwaaide. Ik herinner mij niet dat hij zelf onderwijs gaf maar daarvoor gebruikte hij een paar handlangers onder de naam van ondermeesters onophoudelijk heen en weer loopend met leijen en schriften der verschillende classen en dikwerf ook met jeugdige misdadigers om door de bovenmeester te worden afgestraft. Waar ze voor een poosje niet present waren werd gepraat gebikkeld en allerlei kwaad uitgezaaid zelfs beneden het peil der zedelijkheid. Het is afschuwelijk- of laat ik maar zeggen ongeloofelijk dat ouders en overheden geene mate van orde wisten te bedenken! Maar het stond nu eenmaal vast: het kind mach naar school om lezen schrijven en rekenen te leeren en waarlijk door de macht der dreigingen met de plak ging dat ook bij de meesten tot op zekere hoogte en dat ook ik binnen een drietal jaren zoover kwam had ik grootendeels te danken aan mijn oudsten broederManta Meijndert Schim van der Loeff (1803-1870)
De oudste broer van Abraham.
Woonplaats: 's-Hertogenbosch

Geboren: dinsdag 2 augustus 1803 te Spaarndam, Noord-Holland
Overleden: woensdag 13 april 1870 te 's-Hertogenbosch, Noord-Brabant
Beroep: Predikant te Bolsward (tot 1821), Predikant te Brielle (vanaf 1821), Predikant te Meerkerk (vanaf 1827), Predikant te Barendrecht (vanaf 1830), Predikant en Leraar bij de Nederduitsche Gemeente te 's-Hertogenbosch (vanaf 1835)
Ouders: Abraham Schim van der Loeff (1778-1839), Johanna Dorothea Rutgers (1779-1859)
Echtgenotes: Alida Maria Sibilla Salverda (gehuwd 2 augustus 1827), Jacobijna Henrietta Bellinga Swalve (gehuwd 7 mei 1835)
Kinderen: Abraham (1828-1828), Abraham (1829-1830), Abraham (1836-1870), Herman Pieter (1837-1906), Louise Eleonore (1839-1891), Catharina Suzanna Maria (1840-1907), Johan Theodoor (1841-1841), Johanna Dorothea (1842-1843), Sara Helena Elizabeth (1843-1844), Gerard Leonard (1845-1907), Johan Adriaan Theodoor (1847-1901), Jacobijna Henrietta (1850-1921), Margaretha Wijnanda (1852-1922), Henriette Amanda (1854-1929)
die 5 jaar ouder dan ik op een fransche school ging.

In vrede geeft Manta Meijndert zijn broer en zus 'college' totdat hij over moraal begint
Ik hield hem voor knapper dan al de meesters die ik tot dus ver genoten had en mijne ouders waren verstandig genoeg zich met dit surrogaat tevreden te stellen en nog om allerlei reden zooveel mogelijk vande school thuis te houden. Ook waren er langdurige tijdperken in het huisgezin die dit noodzakelijk maakten, kinkhoestWoord voor woordenlijst
Ziekte - Kinkhoest
Kinkhoest: is een infectieziekte van de luchtwegen die wordt veroorzaakt door een bacterie, Bordetella pertussis (bacil van Bordet-Gengou), die vooral wordt overgebracht door de druppeltjes die bij hoesten ontstaan. Kinkhoest is zeer besmettelijk.
Zie wikipedia voor meer informatie., mazelenWoord voor woordenlijst
Ziekte - Mazelen
Mazelen, roodvonkWoord voor woordenlijst
Ziekte - Roodvonk
Roodvonk. Van welke laatste ziekte onze goede dienstmaagd Jans het slachtoffer werd. Dit eerste sterfgeval hetwelk ik bijwoonde maakte een vreemde en zeer droevigen indruk op mij en speelde lang in mijne kinderlijke droomen een akelige rol. Het meisje was ons uit Spaarnedam naar Hattem gevolgd en werd nu ook weder vervangen door een dito loot van dezelfde herkomst, Marietje Jas maar die wat vaster in de schoenen stond en na 50 jarige dienst door onze familie te Groningen gepensioneerd werd.
Maar om op mijn Oudste broeder nog eens terug te komen voor een tienjarig professor gaf hij mij en mijne jongste zuster tamelijk goed College in enkele vakken van het lagere onderwijs en wij schikten ons naar zijne bevelen. Maar toen hij ook een cursus in de moraal wilde openen was het uit met den vrede. Ik wilde op mijn eigen terrein zelfstandig blijven en door niemand gedrild en gemeeden allerminst door hem gesurveilleerd en gekapitteld worden. In een woord ik wilde vrij zijn in de theorie en praktijk van kattekwaad en guitenstreken. Mijne zus ElisabethSara Elizabeth van der Loeff (1806-1837)
Een zuster van Abraham. Abraham noemt haar "Elisabeth".

Geboren: maandag 18 augustus 1806 te Spaarndam, Noord-Holland
Overleden: woensdag 19 juli 1837 te Den Andel, Het Hogeland, Groningen
Ouders: Abraham Schim van der Loeff (1778-1839), Johanna Dorothea Rutgers (1779-1859)
Echtgenoot: Tjalling Janssonius (gehuwd 27 maart 1828)
Kinderen: Wilhelmus (1829-1893), Johanna Dorothea (1830-1909), Abraham (1833-1885)
mijne deelgenoot in al deze oefeningen, deelde eveneens mijn afkeer van Kroonprins en aanmatiging. Zulks bleek duidelijk toen mijn Vader zijn besluit bekend maakte den veelbelovende knaap naar NeuwiedNeuwied, Duitsland
Abraham verbleef vanaf 1818 drie jaar op het 'Anstalt' van de Hernhutterse Broederschap te Neuwied en kreeg daar, volgens eigen 'schrijven' (zie Biografische aanteekeningen uit mijne vroegste jeugd) een 'vrij goede ontwikkeling'.
Later is hij er tijdens zijn Duitse reizen ook nog naar teruggekeerd. te zenden op de toenmaals zeer gezochte Anstalt der Brüdergemeinde, daar er te Hattem voor hem weinig meer te leeren viel. Zijn vertrek onder geleide eener *Uitleg/note over deze tekst
Schuingedrukt tussen haakjes een uitleg of toevoeging,
die door zoon Wijnand op de linker bladzij was bijgeschreven. familie (van Ittersum) die met een dergelijk doel deze verre reis ondernam viel mijne ouders hard maar mijne zuster fluisterde mij bij het afscheid in het oor: "Ik ben blijde dat hij weggaat".

Gebruik s.v.p. het contactformulier voor vragen en opmerkingen

Transcriptie: Corrie Rutgers van der Loeff - van Ree